آمار ازدواج و طلاق روی موج کرونا

یک سال است که کووید شماره ۱۹ همه چیز زندگی‌مان را تغییر داده. کرونا بر روابط اجتماعی تاثیر زیادی گذاشته و حتی آمار پیوندها و جدایی‌ها را تغییر داده است. از همان روزهای نخست قرنطینه تا امروز که نزدیک به یک سال از این پاندمی می‌گذرد بحث‌های زیادی هم دراین‌باره درگرفته. نخستین طلاق پس از قرنطینه در نیویورک «طلاق کوویدی» (covidivorce) نام‌گذاری شد. در همان زمان رسانه‌های چینی به عنوان اولین کشور درگیری ویروس هم از افزایش خشونت خانگی گزارش دادند و تشکیل صف‌های طولانی طلاق در این کشور حکایت از دامنه‌دار بودن مسئله داشت. در اروپا پلیس فرانسه اعلام کرد خشونت خانگی در این کشور سه برابر شده و طبق آمار رسمی کشورهایی مثل انگلیس نیز با افزایش ۲۵ درصدی درخواست طلاق مواجه شده‌اند. به این ترتیب کرونا هر چند در وهله نخست معضلی برای سلامت انسان بود، در ادامه به بحران‌های اقتصادی منجر شده و حالا پیامدهای اجتماعی آن ظهور و بروز پیدا کرده است. اما در چنین شرایطی آیا ایران وضعیتی مشابه با اغلب کشورهای دنیا دارد؟ آیا آمار جدایی در ایران نیز افزایش پیدا کرده است؟

افزایش ازدواج و طلاق در ایران

آمارهای تخمینی در برخی رسانه‌ها از افزایش ۲۰ تا ۳۰ درصدی درخواست طلاق در ایران حکایت داشتند. هر چند هنوز آمار رسمی به‌طور کامل در این زمینه منتشر نشده اما بر اساس آمار ثبت احوال میزان طلاق در تابستان ۹۹ نسبت به تابستان ۹۸ افزایش پنج هزار موردی داشته است. البته نکته اینجاست که بر اساس همین آمار، میزان ازدواج نیز با افزایش محسوسی همراه بوده است. البته معاونت وزارت ورزش آمار متفاوتی بر اساس پایش خود ارایه داده است و اعلام کرده ازدواج در دوران کرونا افزایش و طلاق کاهش داشته است. محمدمهدی تندگویان معاون وزیر ورزش در این باره گفته: «با پایش صورت گرفته آمار ۹ ماه گذشته در خصوص ازدواج بیانگر افزایش ازدواج و دستیابی به توفیق است.» به گفته او «آمار ازدواج در ۹ ماه اول سال ۹۹ با ۳ دهم درصد افزایش روبه‌رو بوده است.» همچنین معاون وزیر ورزش گفته «طلاق نیز با کاهش یک دهم درصدی» مواجه بوده است. در سوی دیگر علی مظفری، رئیس کانون سردفترداران ازدواج و طلاق از رشد ۲۰ درصدی ازدواج سخن گفته که با آمار وزارت ورزش و جوانان تفاوت زیادی دارد. مظفری گفته که «در چهار ماه نخست امسال حدود ۲۰۰ هزار واقعه ازدواج و ۳۵ هزار واقعه طلاق ثبت شده در حالی‌که در مدت مشابه سال قبل ۱۶۷ هزار ازدواج و ۳۷ هزار طلاق ثبت شده بود.» البته آماری که مظفری ارایه داده با آمار سازمان ثبت احوال هم‌خوانی ندارد اما قاعدتا مبنای محاسبات در اینجا باید آمار سازمان متولی این امر، یعنی ثبت احوال باشد. اما به هر حال فارغ از اختلاف در اعداد، ازدواج در دوران کرونا در ایران افزایش داشته است. بسیاری معتقد هستند که این افزایش آمار ممکن است به دلیل حذف مراسم‌های پرخرج عقد و عروسی در ایران باشد. از طرفی بسیاری از تالارها نیز در این مدت تعطیل بوده‌اند و امکان برگزاری مراسم‌های تجملی نیز وجود نداشته است.

ثبت احوال چه می‌گوید؟

آمار منتشر شده دفتر «آمار و طالاعات جمعیتی و مهاجرت» ثبت احوال تاکنون فقط بهار و تابستان ۹۹ را پوشش می‌دهد. از طرفی این آمار در حالی از افزایش ازدواج حکایت دارد که بر اساس اعلام بهزیستی، اختلاف زوج‌ها پس از شیوع کرونا سه برابر شده است. بهزاد وحیدنیا، مدیرکل مشاوره و امور روانشناختی بهزیستی در این زمینه گفته بود: «میزان تماس‌های زوجین مربوط به اختلافات خانوادگی در دوران قرنطینه و شیوع ویروس کرونا با صدای مشاور بهزیستی با شماره ۱۴۸۰ روزانه به چهار هزار تماس رسیده که نشان‌دهنده افزایش اختلافات بین زوجین است.» به این ترتیب دشواربودن روند طلاق در ایران نیز می‌تواند یکی از دلایل کاهش آمار آن در پنج ماه نخست پس از شیوع کرونا در ایران باشد. طبق اطلاعات دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی ثبت احوال در بهار ۹۹، ۳۴ هزار و ۶۵۹ مورد طلاق ثبت شده است. در حالی که در بهار ۹۸، ۳۷ هزار و ۷۰۰ مورد طلاق اتفاق افتاده. اما وقتی به آمار تابستان نگاه کنیم جدایی‌ها افزایش پیدا کرده است. در این مدت ۴۸ هزار و ۱۲۲ مورد گزارش شده. در حالی که در تابستان ۹۸، ۴۳ هزار ۶۱۳ مورد طلاق ثبت شده است. این افزایش آمار نمی‌تواند به قرنطینه‌های دوران بی‌ارتباط باشد. به گفته متخصصان، افزایش استرس‌های ناشی از همه‌گیری، فشارهای اقتصادی، بروز معضلات زندگی زناشویی در قرنطینه از جمله مهم‌ترین دلایل افزایش آمار جدایی در دوران کروناست. همچنین متخصصان تاکید می‌کنند که این اتفاق در گذشته حتی در تعطیلات طولانی مدت نیز رخ داده و گزارش‌های زیادی از افزایش اختلافات بین زوج‌ها پس از تعطیلات به دست‌شتان رسیده است.

از سوی دیگر کرونا عامل پیوندها هم بوده است. در تابستان ۹۹ هم ۱۶۱ هزار و ۵۵۶ واقعه ازدواج ثبت شده است. در حالی که در سال ۹۸ این عدد ۱۴۴ هزار و ۲۵۱ بود و رشد ۲۰ هزار تایی را نشان می‌دهد.

به این ترتیب کرونا حداقل در ایران، هم مسبب افزایش پیوندها بوده و هم جدایی‌ها. هر چند با انتشار کامل اطلاعات سال ۹۹ از سوی ثبت احوال ممکن است معادلات تغییراتی داشته باشد. از طرفی نهادهایی مثل وزارت ورزش و جوانان نیز اطلاعات متفاوتی در این زمینه مطرح کرده‌اند. اما بدون انتشار جزییات این پایش‌ها نمی‌توان درباره صحت آن‌ها قضاوت کرد.