شی جین‌پینگ شکی در اینکه چه کسی مسئول چین است، باقی نگذاشته

آرایش کنگره پنج‌ساله حزب کمونیست چین در دهه‌های اخیر کمتر دستخوش تغییر بوده است. آغاز آن هم همیشه ارائه گزارشی نفوذ‌ناپذیر به حدوداً ۲۳۰۰ نماینده حزب حاضر توسط رئیس‌جمهور حزب بوده است.

و این نمایندگان، در طول هفته، نظرات رهبر خویش را تکرار کرده و به کمیته مرکزی جدید [که هیئتی‌ست متشکل از حدوداً ۷۳۰ مقام عالی‌رتبه، فرماندهان نظامی و دیگران بزرگان] رأی می‌دهند...

پایان آن نیز رونمایی از هیئت ارشد تصمیم‌گیری حزب است. و در مجموع تمام پروسه را می‌تواند فرایندی کسالت‌بار دانست.

امسال اما اوضاع دراماتیک‌تر از حد معمول پیش رفت... مثلاً خروج مرموز یک رهبر سابق. جای تعجب نبود که شی جین‌پینگ برای اولین بار در ۲۳ اکتبر روی سن رفته و کمیته دائمی جدید ۷ عضوی را رهبری کرد.

او به صراحت گفته بود که قصد دارد هنجارهای اخیر بازنشستگی را زیر پا گذاشته و در مقام دبیر‌کل حزب و رئیس نیروهای مسلح باقی بماند.

و همین‌طور هم شد... او برای سومین‌دور پنج‌ساله، توانست ریاست هر دو حزب را به دست آورَد... می‌شود گفت که کنگره از بسیاری جهات، ویترینی‌ست از قدرت‌نمایی‌های آقای شی.

از آنجا که تردیدی در مورد موقعیت آقای شی وجود نداشت، بیشتر نگاه‌ها به شش مردی دوخته شده بود که او را مشایعت می‌کردند. در گذشته اعضای کمیته، با جناح‌های مختلف حزب ارتباط داشتند... که نتیجه آن نیز اجماعی از تصمیم‌گیری‌ها بود.

اما آن دوران دیگر گذشته است. آقای شی بر کمیته پیشین تسلط داشت... در واقع بهتر است بگوییم آقای شی بر همه‌چیز تسلط داشت؛ اما باید اعتراف کرد که قدرت کنترل‌گری او هیچ‌وقت به اندازه همین دور آخر نبوده است.

بگذارید از کسانی که در صحنه حاضر نشدند، شروع کنیم. لی کچیانگ، نخست‌وزیر ۶۷ ساله چین، که هنوز آن‌قدری جوان هست که بتواند کرسی خویش را در کمیته دائم حفظ نماید.

مدت‌ها پیش نام او میان نامزدهای احتمالیِ مشاغلی دیده می‌شد که آقای شی حالا در اختیارشان دارد.

اما هم او و هم وانگ یانگ (که او نیز ۶۷ ساله است و زمانی به عنوان جانشین احتمالی آقای لی شناخته می‌شد)، از کمیته حذف شدند.

دو عضو دیگر نیز، یعنی لی ژانشو و هان ژنگ که به سن عادی بازنشستگی رسیده بودند (یعنی ۶۸ سال) نیز حذف شوند...

و با جای آنها چهار مردی ترفیع گرفتند که با آقای شی در ارتباط بودند...

...که برجسته‌ترین آنها لی کیانگ است... یکی از مقامات ارشد حزب در شانگهای و از دستیاران آقای شی. انتظار می‌رود که او در ماه مارس به عنوان نخست‌وزیر منصوب شود (بماند که پیش‌تر مقام معاونت نخست‌وزیری را که یک پیش‌شرط عادی برای انتصاب به عنوان نخست‌وزیر است، نداشته).

ساکنین شانگهای احتمالاً این ترفیع او را نوعی توهین تلقی کنند. آقای لی اوایل سال جاری نقش نظارتی را بر قرنطینه چند ماهه‌ای که برای سرکوب کووید۱۹ اعمال شده بود، بر عهده داشت.

با این حال آقای شی دلایل خود را برای حمایت از لی دارد: اوایل این قرن، زمانی که شی رهبر حزب ژجیانگ بود، آقای لی ریاست دفتر او را بر عهده داشت. علاوه بر اینکه آقای شی ممکن است به دلیل ایستادگیِ بالای آقای لی در طول دوران شیوع کووید در شانگهای، قدردان او باشد.

لازم به ذکر است که رئیس‌جمهور از حامیان جدی سیاست سخت چین برای مقابله با کووید صفر بوده است.

سایر اعضای تازه‌وارد به این کمیته دائمی نیز روابط نزدیکی با شی دارند. یکی از آنها کای چی، دبیر حزب پکن است که در زمان ریاست آقای شی، چندین شغل برجسته در ژجیانگ داشت.

دیگری لی شی، رئیس حزب گوانگدونگ، یکی از استان‌های ثروتمند جنوبی است. گفته می‌شود که خانواده او روابط نزدیکی با شی دارند که قدمت آن به دهه‌ها قبل برمی‌گردد.

او حالا نقش مجری ارشد بخش آرایش و انضباط حزب را عهده‌دار خواهد بود...

...و نفر سوم، دینگ ژویانگ، رئیس دفتر آقای شی است.

تسلط کنونی آقای شی حالا بر خرابه‌ی هنجارهایی که زمانی به نظر می‌رسید بر حزب حاکم است، بنا شده. شی با انتخاب‌شدن در سومین دوره متوالی، باور پیشین را مبنی بر اینکه رهبران حزب نهایتاً یک‌دهه به حزب خدمت می‌کنند، شکست (کاری که آخرین سلف او، هو جینتائو انجام داد).

هیچ‌یک از اعضای جدید کمیته دائمی به عنوان جانشین احتمالی در نظر گرفته نمی‌شوند.

 هم‌چنین زمانی تصور می‌شد که مقامات بالای ۶۷ سال، مناصب رهبری را عهده‌دار نمی‌شوند. اما گویا این‌طور نیست. چون شی ۶۹ سال دارد و ژنرال ارشد جدید او، ژانگ یوکسیا نیز ۷۲ ساله است.

تغییراتِ صورت‌گرفته در اساس‌نامه حزب که در روز پایانی کنگره اعلام شد، اقتدار آقای شی را افزایش دارد. تغییراتی که شامل خواسته‌های جدیدی از اعضای حزب برای محافظت از موقعیت آقای شی در «هسته» رهبری حزب نیز می‌شدند.

حالا شی با اصطلاحاتِ مقتدرانه و پر‌صلابتی توصیف می‌شود. براساس قطع‌نامه‌ای که کنگره به تصویب رسانده، ارتقاء آقای شی «جوان‌سازی ملت چین را در یک مسیر تاریخی بی‌بازگشت قرار داده است.»

«خروجی که در تمام دنیا دیده شد»

اما دراماتیک‌ترین لحظه کنگره، زمان خروج هو جینتائو بود که با ظاهری ضعیف و مفلوک در حال اسکورت‌شدن به بیرون از صحنه بود. هو که کنار آقای شی نشسته بود، در حالی که دو تن از مقامات به او کمک می‌کردند از روی صندلی بلند شد... این در حالی بود که او گیج بود و تمایلی به رفتن نداشت.

در حالی که جینتائو به سمت در خروجی می‌رفت، رهبران دیگر هیچ احساسی در چهره خود بروز نمی‌دادند.

ساعاتی بعد هم رسانه‌های دولتی چین گزارش دادند که آقای هو که ۷۹ سال دارد، حال و روزش خوب نیست.

ناظران در مورد دلایل خروج آقای هو با هم اختلاف‌نظر دارند... هنوز معلوم نیست که آیا این خروج ارتباطی با سیاست داشته یا خیر.

اما حتی اگر رفتن او به سلامتی او هم مرتبط می‌شد باید گفت نمادی از یک‌اتفاق روشن بود: «اینکه کنگره، سیاست‌مداران مرتبط با اسلاف آقای شی را (که از جمله آنها هو چونهوا است) کنار گذاشته.»

حالا شی را مردانی محاصره کرده‌اند که خودش انتخاب کرده است... بنابراین می‌توان گفت که او هیچ‌گاه تا این اندازه بر اوضاع مسلط نبوده و کنترل بیشتری بر قدرت نداشته است.