دولت فقط به مسافران زیارتی پاسخگوست

«طبق لایحه بودجه سال ۹۹، عوارض خروج از کشور برای سفر اول هر ایرانی در سال ۲۶۴هزار تومان شد. این مبلغ برای سفرهای دوم به میزان ۵۰درصد و سفر سوم و بیشتر ۱۰۰درصد افزایش می‌یابد. این درحالی است که زائران اربعین از پرداخت عوارض معاف شدند» احسن علوی، نایب رییس کمیسیون عمران مجلس در این‌باره به «فراز» می‌گوید: «به‌دلیل محدودیت‌های فروش نفت، دولت درصدد جبران خلاهای درآمدی از طریق همین راه‌هاست.» سخنانی که مهدی ابراهیمیان، کارشناس حوزه گردشگری مخالف آن است و به «فراز» توضیح می‌دهد: «تبعیض بین سفرهای زیارتی و سفر به دیگر کشورها از اول بوده و مربوط به امسال و سال آینده نمی‌شود.»

صبح یکشنبه رییس‌جمهوری به مجلس رفت تا لایحه بودجه سال 99 کل کشور را در موعد مقرر تحویل دهد. همین یعنی پرده‌برداری از یک لایحه 279صفحه‌ای که هر بند و ماده آن می‌تواند موافقان و مخالفانی داشته باشد. لایحه‌ای که روند هر بخش مرتبط با ایران و ایرانی می‌تواند دستخوش تغییری شده باشد یا به همان شکلی که در سال‌جاری بوده، ادامه پیدا کند.

عوراض امسال و سال بعد

«عوارض خروج از کشور» از آن دسته مواردی است که در لایحه بودجه سال ۹۹ با اعمال تغییراتی همراه بوده است، از جمله اینکه عوارض خروج از کشور برای سفر اول از ۲۲۰هزار تومان در سال‌ 98 به ۲۶۴هزار تومان در سال آینده افزایش یافته است. این عوارض در سال جاری ۳۳۰هزار تومان برای سفر دوم و ۴۴۰هزار تومان برای سفرهای سوم و بیشتر است. این ارقام در سال 99 برای سفرهای دوم ۳۹۶هزار تومان و سفر سوم و بیشتر ۵۲۸هزار تومان افزایش می‌یابد.

اما بر اساس بند «د» تبصره ۱۱ این لایحه، زائران اربعین از پرداخت عوارض خروج معاف شدند. بر اساس این بند، زائران اربعین که از تاریخ چهاردهم شهریور ماه سال ٩٩ تا دوم آبان‌ماه سال ٩٩ از مرزهای زمینی به مقصد کشور عراق از کشور خارج می‌شوند از پرداخت عوارض خروج معاف هستند. همچنین عوارض خروج زائران حج تمتع و عمره نیز ۱۳۲هزار تومان خواهد بود.

دولت ناچار است

آنطور که نایب رییس کمیسیون عمران مجلس به این موضوع می‌نگرد، دولت از سر ناچاری به این افزایش قیمت‌ها دست زده تا به کوچکترین مسیرهای درآمدزایی هم دست یابد. به گفته علوی «باید به این نکته توجه داشت که این تغییر قیمت‌ها بیشتر با نگاه به سفرهای تجاری است، یعنی فرد در طول سال سفرهای زیاد کاری انجام می‌دهد بنابراین چندان روی هزینه‌های سفر افراد عادی تاثیر نمی‌گذارد.»

10سفر کاری، حداقل 5میلیون تومان عوراض

موضوعی که یک فعال حوزه گردشگری از زاویه‌ای دیگر آن را بررسی می‌کند. ابراهیمیان با بیان اینکه در سال به‌دلیل حضور در نمایشگاه‌های کشورهای مختلف، سفر خارجی زیادی دارد، می‌گوید: «همیشه به این عوارض معترض بوده‌ایم چون سفر ما کاری است و مجبور به انجام آن هستیم. از طرفی، ممکن است جزو جامعه پردرآمد نباشیم. سال گذشته چنین بحثی بین فعالان این حوزه مطرح شد و قرار بود در نامه‌ای به اتاق بازرگانی این مشکل مطرح شود تا برای افرادی مث ما، فقط برای دو سفر عوارض پرداخت شود اما به‌دلیل دوندگی و لزوم پیگیری جدی این کار در نهایت انجام نشد درحالی که به‌عنوان مثال اگر سفر کاری در طول سال 10مرتبه باشد این فرد سال آینده باید بیش از پنج میلیون تومان به‌عنوان عوارض پرداخت کند.»

ارایه خدمات بیشتر!

موضوع دیگری که نایب رییس کمیسیون عمران مجلس درباره آن اظهارنظر می‌کند، مربوط به ارایه خدمات بیشتر از سوی دولت از محل ایجاد همین منابع درآمدی است. به گفته علوی «پوشاندن خلاهای ناشی از تحریم‌ها و کاهش درآمدهای نفتی موجب شده تا تعرفه‌هایی مثل عوارض خروج از کشور را افزایش دهد، تا از این راه بتواند خدمات بیشتری را به مردم ارایه کند. با این توضیح که افراد با تمکن مالی بالا برایشان چندان فرقی نمی‌کند 100 یا 200هزار تومان بیشتر از امسال عوارض بدهند.»

گردشگر ریال به ریال حساب می‌کند

نکته‌ای که صاحب یک آژانس گردشگری درباره آن در توضیح بیشتر می‌گوید: «به‌هرحال این افزایش قیمت‌ها تاثیر خودش را بر سفر ایرانی‌ها می‌گذارد؛ این تاثیر بیشتر در مورد افرادی است که به کشورهای اطراف مانند ترکیه، ارمنستان یا باکو سفر می‌کنند چراکه این گروه از مسافران، این مبلغ را در قیمت تمام شده سفرشان لحاظ می‌کنند. این افراد برای سفر به ارمنستان می‌خواهند در نهایت 2میلیون تومان و 5/3میلیون تومان برای سفر به ترکیه بپردازند و حساب ریال به ریال آن را دارند.»

به گفته ابراهیمیان «اما کسی که به‌عنوان مثال قصد سفر به فرانسه دارد و باید برای چنین سفری بین 25 تا 30میلیون تومان بپردازد برایش چندان فرقی نمی‌کند 10یورو بیشتر پرداخت کند.»

رویکرد حمایتی به مسافران زیارتی

سخنان این نماینده مجلس و فعال گردشگری درحالی است که یک سوال همچنان به قوت خود باقی است؛ اینکه افزایش این تعرفه‌ها برای سفرهای زیارتی رایگان یا با حداقل هزینه و برای سفر به کشورهای دیگر در سال آینده با افزایش 50 و 100درصدی محاسبه شده است، بنابراین چنین نگاهی چه استدلال و توجیهی می‌تواند داشته باشد؟ ابراهیمیان در پاسخ به این پرسش معتقد است: «دولت همواره رویکرد حمایتی نسبت به متقاضیان سفرهای زیارتی داشته است برای همین در مورد عوارض هم درصدد استثنا قائل شدن برای این دسته از سفرهاست.»

به اعتقاد او «این موضوع چندان ارتباطی به منابع درآمدی دولت ندارد. 80هزار تومان از 264هزار تومان به‌ توسعه زیرساخت‌های میراث فرهنگی تخصیص می‌یابد.» این سخن ابراهیمیان درحالی است که طبق اعلام اخبار رسمی، فقط ۴۰هزار تومان از عوارض خروجی برای توسعه زیرساخت‌ها و تاسیسات گردشگری و حمایت از بخش میراث فرهنگی و صنایع دستی اختصاص می‌یابد.

دولت کاری به دیگر افراد ندارد

این فعال حوزه گردشگری معتقد است: «در مجموع، دولت خودش را فقط پاسخگو به کسانی می‌داند که سفر زیارتی می‌روند و کاری به دیگر افراد ندارد لابد با این استدلال که قشر مرفه چرا باید به خارج از کشور سفر کنند و دنبال تجمل باشند. نگاهی که سال‌هاست دولتمردان نسبت به این قضیه دارند.»

دست در جیب مردم؟

این افزایش قیمت درحالی رخ داده که بنا به گفته مسوولان درآمد حاصل از افزایش عوارض وارد خزانه کشور می‌شود. طبق قانون بودجه چگونگی هزینه‌کرد و تزریق آن به بخش‌های مختلف انجام می‌شود. حالا این عوراض سفرهای خارجی از آنجایی که تفاوت تقریبا زیادی بین پرداخت هزینه برای سفرهای زیارتی و غیرزیارتی از سوی دولت درنظر گرفته شده، سوال این است که آیا واقعا دولت خودش را در برابر مسافران زیارتی پاسخگو می‌داند؟ و آیا حالا که زیر فشارهای تحریمی است دست به هر کاری می‌زند تا درآمد خود را زیاد کند حتی با دست بردن در جیب مردمی که تمایل به سفر خارجی دارند حتی شده به همین کشورهای دوروبر؟ چه توجیهی برای تبعیض قائل شده بین این دو سفر دارد؟