طرح «جهش تولید مسکن» شعار است نه برنامه

رئیس مجلس در روزهای آغازین سال۱۴۰۰ گفت که برای پشتیبانی از تولید، طرح مهم «جهش تولید مسکن» را تصویب می‌کنیم و حذف موانع قانونی صدور مجوزهای کسب وکار را کلید می‌زنیم. معاون مرکز پژوهش‌های مجلس هم اعلام کرد: دولت مکلف است سالانه ۱۶۰ هزار میلیارد تومان به طرح جهش تولید و تامین مسکن اختصاص دهد. متراژ واحدها ۷۰ تا ۱۰۰ متر و سود تسهیلات آن ۱۸ درصد خواهد بود که گروه‌های محروم، کم برخوردار، نسبتا برخوردار و برخوردار در اولویت‎های اول تا چهارم این برنامه قرار دارند.

اما پرسش این است که آیا، این طرح می‌تواند بر خلاف دو طرح قبل از خود، نیازمند واقعی را، خانه‌دار کند؟ آیا دو سال انتظار برای خانه‌دار شدن با توجه به روند صعودی قیمت مسکن و اجاره‌بها، طولانی نیست؟ آیا اجاره‌نشینان که تمامی سرمایه اندک خودرا به دست مالک سپرده‌اند، می‌توانند در این مدت، مبلغی در حدود ۸۰میلیون تومان برای خانه‌دار شدن دراین طرح، س‍پرده‌گذاری کنند؟

خبرنگار پارلمانی «فراز» در این رابطه گفت‌و‌گویی داشته است با علیرضا پاک فطرت، عضو کمیسیون عمران مجلس.

او می گوید: من ابتدا باید این نکته را تذکر بدهم که نباید در مورد «جهش» مسکن، به زمان طولانی فکر کنیم. بازه زمانی دو سال که برای این طرح در نظر گرفته شده، طرح جهش مسکن را به سرنوشت دو طرح قبلی مبتلا خواهد کرد. این یک روش سنتی در ساخت انبوه مسکن است که ما به آن زمان دوساله بدهیم. در حالی‌که در این طرح، باید از روش صنعتی استفاده کرد. مسکن صنعتی ظرف ۳ و یا حداکثر طی ۶ ماه به بهره‌برداری برسد و تمام شود. این ۳ ماه، امتحان خود را در بسیاری از کشورها پس داده، کشورهایی مانند چین و انگلیس در طرح جهش مسکن، با تولید صنعتی، ظرف سه۳ ماه، مردم را خانه‌دار کرده‌اند. حالا ما همان ۳ ماه را در نظر بگیریم. تا زمانی‌که کالایی در بازار عرضه نشود، تقاضای مردم برای خریدن بالا خواهد بود. مسکن هروقت به اندازه کافی وانبوه ساخته شد، به قیمت متعادل خواهد رسید و اجاره‌ها هم سرو سامان می‌گیرند. اما به نظر من متاسفانه این طرح جهش مسکن هم بیشتر به شعار نزدیک است تا به واقعیت. اگر دولت بتواند این شعار را عملی کند مطمئنا تاثیرش را در بازار خواهیم دید. تثبیت قیمت یک کالا در بازار، در واقع نشان می‌دهد که دولت به شعارهایش عمل کرده است.

طرح جهش مسکن از نظر شما می‌تواند موفق باشد؟

هنوز که کاری در این زمینه شروع نشده! فعلا مردم در حال ثبت نام و واریز پول هستند! شما مگر غیر از شعار، شاهد اتفاق دیگری بوده‌اید؟ فعلا دولت در حال ثبت نام است و این ثبت نام هم اصلا مناسب نیست و مشکلات زیادی دارد.در ثبت نام باید به همه فرصت داده شود. هر فردی، زن یا مرد، بعد از بیست سالگی باید دیگر از خانواده جدا شده و مستقل زندگی کند. و دولت باید به  این افراد مسکن بدهد. شرایطی که گذاشته شده، هم برای مردان مجرد و هم برای زنان بالای ۳۵ سال مجرد، اصلا شرایط مناسبی نیست. چرا باید شرط خانه‌دار شدن برای مردان تاهل باشد؟ شاید اصلا یکی دلش نخواهد ازدواج کند.مسکن، یک کالای مصرفی است که همه به آن نیاز دارند. من معتقدم اگر قرار است واقعا کاری انجام شود، باید شرایط سهل‌گیرانه‌تر شوند و سریع هم شروع به کار کنند. الان دولت برای این طرح، چه برنامه‌ای دارد؟ من برنامه‌ای نمی‌بینم؛ این طرح نیاز به طرح آمایش سرزمین دارد. در روستاها دیگر زمینه‌ای برای کشاورزی و شغل وجود ندارد. شهرهای کوچک و مناطق محروم هم به حال خود رها شده اند و همه امکانات در چهارتا کلانشهر متمرکز شده، معلوم است که میزان مهاجرت و نیاز به مسکن افزایش پیدا می‌کند و توازن عرضه و تقاضا به هم می‌خورد و در این میان اجاره‌بها افزایش پیدا می‌کند.

با توجه کم شدن ارزش پول، درآمد اندک یک اجاره‌نشین، کفاف ودیعه و اجاره را نمی دهد، تکلیف این فرد و خانواده‌اش چیست؟

ما در کمیسیون عمران یک طرحی دادیم مبنی بر این‎که در کلانشهرها، شهرداری‎ها، موظف شوند مسکن استیجاری بسازند و این مسکن استیجاری را با قیمت پائین‌تر از بازار، به افرادی بدهند که نیارمند واقعی مسکن هستند. این روش می‌توانست قیمت بازار آزاد مسکن را هم ثابت نگه دارد. متاسفانه این طرح رد شد. درحالی‌که در اغلب کشورهای توسعه‌یافته با همین روش مردم را خانه‌دار می‌کنند.    

پیشنهاد شما در رابطه با طرح جهش مسکن چیست؟

من معتقدم دولت این‌بار به شعار اکتفا نکند، اراده کند. مردم باید در عمل ببینند که مسکن در حال ساخت و تحویل است. در این صورت است که می‌تواند از مردم سرمایه جذب کند. الان تعداد ثبت نام برای این طرح نسبت به دوره‌های قبل کم است. چرا چون مردم دیگر اعتماد ندارند. خیلی از مردم چند سال پیش برای طرح‌های گذشته ثبت نام کرده‌اند، پول داده‌اند، اما هنوز از مسکن خبری نیست. اما متاسفانه امروز قیمت مسکن و ساخت و ساز آن، متاثر از قیمت ارز و طلا و خودرو است.  خودرو را چه کسی گران می‌کند؟ خود دولت در حال گران کردن خودرو است. خودرو دست خود دولت است و به نفعش است که گران شود. چه کسی بورس را به این وضعیت انداخته است؟ یکی تمام زندگیش را می‌گذارد در بورس، دولت قیمت بورس را کاهش می‌دهد چون به نفع دولت است که قیمت بورس مدام کم شود و سرمایه مردم را می‌گیرد. به نظر من باید توجه دولت، بیشتر به سمت مردم و رفع نیازهای آن‌ها برود. دولت باید مردمی‌تر شده و روالش را تغییر دهد.

به نظر شما درخواست ۸۰ میلیون تومان از مستاجری که ودیعه‌اش دست مالک است و بانک‎ها هم به سختی وام می‌دهند، واقعا منصفانه و به نفع مردم است؟

الان مشکل دولت قیمت زمین است؛ حتی اگر بخواهد حداقل صد واحد بسازد، هزینه ساخت دولتی هر مسکن، پانصد میلیون تمام می‌شود. بخشی را دولت باید وام بگیرد؛ البته اگر بتواند وام بگیرد، چون پول ندارد! بقیه را باید خریدار بدهد که او هم باید وام بگیرد! به نظر من بله، این مبلغ زیاد است و باید در مورد آن تجدید نظر صورت بگیرد و به صورت پلکانی مردم این پول را بپردارند. اگر مردم مشارکت نکنند، دولت هم نمی‌تواند این طرح را عملی کند. چون دولت هم مشکلاتی دارد. در واقع هم دولت و هم مردم دچار مشکلات مالی فراوانی هستند.

 وقتی دولت در گرفتن وام، مشکل دارد، طبعا مشکلات مردم در این زمینه بیشتر است و بانک‌ها هم خیلی سنگ‌اندازی می‌کنند؛ تکلیف چیست؟

من اشاره کردم که مردم مشکل دارند؛ حالا اگر کسی توانست از هفت خوان بانک‌ها هم عبور کند و وام را بگیرد و بدهد به طرح جهش مسکن، بعدا در بازپرداخت وام به بانک با سود ۱۸ درصد دچار مشکل می‌شود، مستاجر که نمی‌تواند هم اجاره بدهد و هم اقساط گران بانک را بپردازد. برای همین است که من معتقدم در نهایت این طرح هم برای نیازمند واقعی، جوابگو نخواهد بود و پای دلالی و سفته‎بازی به آن باز خواهد شد؛ البته اگر اجرای طرح شروع شود. فعلا که خبری نیست و طرح و برنامه منسجمی من در این طرح ندیده‌ام. مثل مسکن مهر، که هنوز بعد از هفت سال، هنوز خیلی از متقاضیان مسکن خود را دریافت نکرده‌‎اند.این طرح برای نیازمندان واقعی مسکن نیست. این را من مدام تکرار می‎‌کنم. نیازمندان واقعی با این نوع طرح‎‌ها خانه‌دار نمی‎‌‌شوند. طرح ما برای نیازمندان واقعی، همان مسکن استیجاری بود که رد شد.

به نظر شما امکان ساخت سالی یک میلیون مسکن وجود دارد؟

اگر صنعتی کار بشود، شاید. اگر قول داده‌اند که سالی یک میلیون مسکن بسازند، باید بسازند. چون در سال حدود ۷۰۰ تا۸۰۰هزار متقاضی مسکن افزوده می‌شود. اگر سالی یک میلیون مسکن ساخته شود، شاید تا ده سال دیگر به نتیجه‌ای که این طرح در پی آن است، بتوانیم برسیم!عرضه و تقاضا الان متعادل نیست و به زمان نیازی نیاز داریم تا به تعادل واقعی برسیم.

شما مسئله بورس را مطرح کردید؛ قرار بود مسکن هم به صورت متری در بورس ارائه شود، این طرح را تا چه حد موفق می‌دانید؟

الان که بورس دچار شکست و رکود شده. می‌شد از این روش خیلی خوب استفاده کرد. ولی متاسفانه پول‌هایی که وارد بورس شده، معلوم نیست کجا رفته!مگر الان در بورس پول هست؟ پول‌های وارد شده به بورس گم شده‌اند! قرار بود سرمایه‌های مردم در صندوق پروژه‌ها جمع شده و درنهایت بتوانند مسکن مترمربعی بخرند. اما این طرح عملی نشد و به جایی نرسید. اکثر سرمایه‌گذاران در بورس به سمت خرید کالا رفتند.

 اصلا چنین طرح، شدنی و امکان‌پذیر هست؟

در صورتی که دولت مسئولیتش را بپذیرد، شاید!اگر با همین روند بورس، درمورد مسکن برخورد شود، از آن استقبال نخواهد شد. اعتماد از بین رفته. اگر  دولت تضمین بدهد که شما پولت را بیاور و مترمربعی ۵ میلیون مسکن به شما  می‌فروشم و شما که پنج متر می‌خواهی، ۲۵ میلیون را بریز در حساب. اگر  بعدها این مسکن را نخواستی، منِ دولت اصل پول وسود آن‌را بر اساس  سودبانکی به شما برمی‌گردانم. این یعنی تضمین. اگر دولت با این نوع قرارداد،  وارد معامله شود، مردم اعتماد می‌کنند، اگر غیر از این باشد، با وضعیت  تورم امروز وفردا، ممکن نیست.