مطهرنیا در گفت‌وگو با فراز: صحبت‌های ظریف در ادامه سیاست نه‌جنگ نه‌‌مذاکره است/مذاکرات ایران_عربستان با وین گره خورده است

هر ۲ کشور (ایران و عربستان) تفسیرهای متفاوتی از اسلام، سیاست‌های منطقه، سیاست‌های نفتی متضاد، سیاست خارجه و … دارند که این تضادها همواره موجب منازعات در روابط 2 کشور شده است. به تازگی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی در مصاحبه‌ای تلویزیون گفته بود که «ایران یک کشور همسایه است که عربستان خواهان رابطه‌ای خوب با آن است. مشکل ریاض با تهران «رفتار منفی» این کشور در قبال همسایگانش است و عربستان برای یافتن راه حل‌هایی در این زمینه با کشورهای منطقه و جهان رایزنی خواهد کرد.» لازم به ذکر است که روابط دیپلماتیک بین ایران و عربستان از سال ۲۰۱۶ و به دنبال آتش‌‎سوزی سفارت سعودی در تهران قطع شده است .

مهدی مطهرنیا، کارشناس مسایل بین الملل با اشاره به اختلافات موجود بین ایران و عربستان در گفت‌وگو با خبرنگارفراز می‌گوید: «عربستان خواستار مذاکره در غالب 1+5 با تهران است. تدبیر اندیشه شده عربستان در این راه براساس تئوری تیم جو بایدن این است که رو بازی کنند. این کُنش بر اساس نظریه علمی نئورئالیسم (واقع‌گرایی) تدافعی است که به دنبال ایجاد نوعی تعادل و توازن منطقه‎ بحران‌خیز خاورمیانه است و به همین دلیل جو بایدن خواستار توازن میان اسراییل و عربستان و ایران و ترکیه است تا بتوانند از این راه مدیریت منطقه را به نفع خود رهبری کند.» او با تاکید بر واقع‌گرایی تدافعی ادامه می‌دهد: «براساس این نئورئالیسم تدافعی و باتوجه به حساسیت‌های عربستان در قالب 1+5 به نظر می‌رسد خط موازی ایجاد شده است تا به موازات مذاکرات وین مذاکره با عربستان و مسایل منطقه‌ی در ارتباط با این 2 قطب نیز آغاز شود و به عبارتی مذاکره با عربستان ارتباط مستقیم با مذاکرات ایران و گروه 1+5 دارد. در کنار 1+5 مذاکرات ایران و عربستان به صورت مکمل قرار می‌گیرد تا بتواند دلیل تاثیر مذاکرات وین را افزایش بدهد. اکنون آن چه که پیش از این توسط تحلیل‌گران گفته می‌شد که کشورهای عربستان و اسراییل در مذاکرات ایران با آمریکا بسیار اثر گذار هستند، مورد مستند واقع شده اند.» این استاد دانشگاه با اشاره به فایل صوتی وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی و تاثیر ان بر مذاکرات پیش‌رو ادامه می‌دهد : «فایل صوتی ظریف به هر ترتیب مستندی است که درمورد مسایل وزارت امورخارجه گفته شده است. به‌همین دلیل باید به این نکته تاکید داشته باشیم که آن چه هم اکنون دیده می‌شود این است که ایران و عربستان مذاکرات خود را در مسیر مذاکرات وین قرار داده‌اند. عربستان به واسطه پیوستگی کاملی که با سیاست‌های آمریکا دارد در کنار گرایش جو بایدن بر بازگشت به برجام و هرج و مرج موجود، تلاش می‌کند که فضای مثبت ایجاد کند. بی تردید آن‎چه که در وین می‌گذرد می‌تواند تاثیر خود را برمذاکرات عربستان و ایران بگذارد. از طرفی دیگر مذاکرات عربستان با ایران می‌تواند اثرات مثبتی در مذاکرات وین به جا بگذارد و این ارتباط کنشی و واکنشی در مذاکرات وین و مذاکرات عربستان هر دو در یک راستا در چارچوب نئورئالیسم (واقع‎گرایی) تدافعی و ایجاد توازن قدرت میان آنها مورد توجه قرار می‌گیرد.» مطهرنیا در توضیح اینکه جنگ یمن چه تاثیری در مذاکرات ایران و عربستان دارد اضافه می‌کند : «در واقع مذاکرات ایران و عربستان در یمن رقم می‌خورد و جنگ یمن جنگی فرسایشی است که برای هر 2 طرف هزینه‌‌های بسیار بالای را در شرایط کنونی به بار آورده است. اقتصاد ایران توانایی کشش این جنگ را ندارد و از طرف دیگر عربستان نیز با توجه به مسائل سیاسی که احتمال جابه‌جایی «ملک سلمان» با «محمد بن سلمان» در آینده‌ی نه چندان دور فضای دید را ایجاد می‌کند و هر 2 طرف به نفع خود می‌دانند که تنش در یمن را کاهش دهند.» این تحلیلگر مسایل بین‌الملل در همین موضوع ادامه می‌دهد : «هیچ چیز در عالم سیاست ناممکن و تصادفی نیست و به هیچ وجه باور ندارم که انتشار فایل صوتی ظریف یک امر تصادفی در عالم سیاست است به جد انتشار این فایل برای آماده‌سازی افکار عمومی در جهت «نه جنگ نه مذاکره» می‌باشد. فایل صوتی ظریف نشان می‌دهد که تلاش‌های عربستان و روسیه در ارتباط با حفظ وضع موجود ایران در قبال آمریکا با ورود ایران به نظام بین‌المللی امری واضح و روشن است.» او در پایان با اشاره به نقش روسیه و عربستان در برخورد با ایران می‌گوید: «به نظر بنده در یک دهه کنونی روسیه در نظام بین‌الملل و عربستان در نظام منطقه‌ای به‌عنوان رقبای استراتژیک ایران شناخته می‌شوند در حالی که همواره روس‌ها شریک استراتژیک ایران خوانده می‌شوند. جهت‌گیری ایران به واسطه امت‌گرای اسلامی و برخورد ایدئولوژیک در ارتباط با کشورهای مسلمان شکل گرفته است باید به این نکته اذعان بکنیم که اکنون ایرانیان به خوبی می‌توانند بر این منطق صحه بگذارند که اگر ایران بخواهد به‌عنوان یک کشور قدرتمند و توسعه‌گرا در منطقه وارد شود. باید واقعیت‌های سیاسی در عرصه میدانی را پذیرا باشد و به جد از رویکردهای رادیکال در ارتباط با کشورهای غربی و اروپایی بکاهد. این معنا تا حدود زیادی پیام فایل صوتی ظریف و پخش آن در افکار عمومی است.»