چینی‌ها چگونه به جنگ مرد عنکبوتی رفتند

در سال ۲۰۲۱، سالی که چین از امریکا پیشی گرفت و به بزرگ‌ترین بازار فیلم جهان تبدیل شد، فیلم «نبرد در دریاچه چانگ‌جین» تبدیل شد به پردرآمدترین فیلم تاریخ چین و دومین فیلم پرفروش سال در سراسر جهان. این فیلم درست پشت «مرد عنکبوتی: راهی به خانه نیست» قرار گرفت و بیش از ۹۰۰ میلیارد دلار درآمد کسب کرد.

مرد عنکبوتی؛ پر فروش‌ترین فیلم دوران کرونا

این نبرد در سال ۱۹۵۰ در طول جنگ کره اتفاق افتاد و ارتش مائو تسه تونگ، شکست سنگینی را به امریکا تحمیل کرد. این فیلم توسط چن کایگه کارگردانی شد. کایگه از برجسته‌ترین فیلم‌سازان «نسل پنجم» است که در دهه ۱۹۸۰ به شهرت جهانی رسید و به ویژه در میان جوانان چینی محبوبیت خاصی پیدا کرد. کاربران شبکه‌های اجتماعی بازخوردهای بسیار خوبی نشان دادند. طرفداران این فیلم، صحنه‌هایی از خودشان را در حال خوردن سیب‌زمینی یخ‌زده و آرد سرخ شده منتشر کردند... هدف‌شان نیز تکرار صحنه‌هایی از فیلم و بدین ترتیب ادای احترام به سختی‌هایی بوده که آن نسل متحمل شدند.

اما اهمیت این فیلم، دلیل دیگری داشت. این فیلم با همکاری نزدیک با ارگان‌های تبلیغاتی حزب کمونیست ساخته شد. همه فیلم‌ها در چین باید از سانسور حزب عبور کنند، اما تا همین اواخر کمدی‎‌ها و درام‌های بازار‎محور، بیشترین محبوبیت را داشتند. فیلم‌هایی که به طور خاص با هدف جلب حمایت از حزب ساخته شده‌اند، به دلیل کسل‌ کننده بودن‌شان قابل توجه بوده‌اند. «تأسیس یک جمهوری» در سال ۲۰۰۹، اولین مورد از سه‌گانه‌ای بود که برای شصت‌اُمین سالگرد تأسیس چین کمونیستی منتشر شد... تجربه‌ای چنان یأس‌آور که دوبان (یک وب‌سایت رتبه‌بندی فیلم) رأی‌گیری را منتفی کرد. حالا با گذشت بیش از یک‌دهه از همکاری با فیلم‌سازانی جدی، حزب فهمیده است که چطور فیلم‌های تبلیغاتی‌ای بسازد که با محتوای سرگرم‌کننده‌شان مردم را به تماشای خود ترغیب کنند.

دولت کماکان مخاطبان را به دام می‌اندازد و انتخاب‌ها را محدود می‌کند. در سال ۲۰۲۱، به مناسبت جشن صدمین سالگرد حزب، به تمام سینماهای کشور دستور داده شد که هر هفته لااقل دو نمایش فیلم‌های «وطن‌پرستانه» را در برنامه‌های خود منظور کنند (میهن‌پرستی هم که طبق معمول درآمیخته است با حمایت از حزب). براساس یک دستور‎العمل سیاستی، آوردن مقامات و اعضای حزب، تضمین این بود که ظرفیت کامل سینما به این گروه اختصاص داده می‌شود و تخفیف هم به آن تعلق می‌گیرد. مدارس برای فیلم «نبرد در دریاچه چانگ‌جین» برای دانش‌آموزان خود بلیت رزرو کردند. یک روزنامه‌نگار چینی که به سبب تحقیقاتش در باب فسادهای اداری معروف شده بود، پس از انتقاد از این موضوع بازداشت شد.

اما حالا به چنین اقداماتی کمتر نیاز هست. فیلم‌ها و نمایش‌های تلویزیونی وطن‌پرستانه که در زبان چینی بهشان می‌گویند zhu xuanlu (فیلم‌های «main-melody») اغلب در دوبان صدها هزار امتیاز را از آن خودشان می‌کنند. فیلم «گرگ جنگجو ۲»، در سال ۲۰۱۷، بالاتر از دو‎سوم دیگر فیلم‌های اکشن قرار گرفت. شرکتی تحقیقاتی با نام Endata می‌گوید در ده ماهه اول سال ۲۰۲۱، تقریباً نیمی از بینندگان مِین-ملودی، در گروه سنی ۱۸ تا ۲۴ سال قرار داشتند.

حزب می‌خواهد بنیادش را بر مبنای این موفقیت‌ها بنا نهد. در ماه نوامبر، اداره فیلم چین، که چرایی و زمان و چگونگی اکران فیلم را معلوم می‌کند، برنامه‌ی پنج‌ساله‌ی جدیدی را برای سال ۲۰۲۵-۲۰۲۱ منتشر کرد. چین با انتشار منظم «شاهکارهایی که روح، ارزش‌ها، قدرت و زیبایی‌شناسی چینی را نمایش می‌دهند»، خود را به یک «قدرت قوی در فیلم‌سازی» تبدیل خواهد کرد. این امر مستلزم آن است که کشور هر ساله «ده فیلم مهم» را که «تحسین شده و محبوبیت دارند» و ۵۰ فیلم با ۱۰۰ میلیون یوان (۱۶ میلیون دلار) یا بیشتر را منتشر کند. فیلم‌های داخلی باید بیش از ۵۵ درصد از کل درآمد سالانه گیشه را تشکیل دهند.

این به نظر کار آسانی می‌رسد. براساس Dengta، که پلتفرمی آنلاین برای فروش بلیت است، عناوین محلی، ۸۹ درصد از انتشارات سال ۲۰۲۱ را به خودشان اختصاص دادند. کشوری که در سال ۲۰۰۵، تنها ۲۶۰۰ صفحه نمایش داشت، حالا ۸۲ هزار صفحه نمایش دارد (یعنی دو برابر امریکا که تعداد صفحه نمایش‌هایش یک دهه است که هیچ رشدی نداشته). بنابراین احتمالاً شاهد افزایش فیلم‌های میهنی خواهیم بود.

طبق گزارش Dengta، فیلم‌های تاریخی در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱، حدود ۱۵ درصد از فروش بلیت‌ها را به دست آوردند... یعنی افزایش از ۱-۲ درصدی که در سال‌های پیشین در فروش این فیلم‌ها وجود داشت. فیلم‌های مین-ملودی به بحث‌های غالب انجمن‌ها در جشنواره‌های بین‌المللی فیلم پکن و شانگهای در سال ۲۰۲۱ تبدیل شدند. حمایت‌های دولتی بی‌پایان به نظر می‌رسند. «نبرد در دریاچه چانگ‌جین» مانند بسیاری از فیلم‌های این‌چنینی، یارانه‌ای از صندوق ویژه دریافت کرد که ۵ درصد از درآمدهای گیشه ملی را می‌گیرد و آنها را دوباره میان فیلم‌های داخلی توزیع می‌کند.

انتخاب برخی از مشهورترین ستاره‌های سینمای چین، که چندین نسل را پوشش داده‌اند، کمک می‌کند. بسیاری از محبوب‌ترین بازیگران و نوازندگان جوان نیز به عنوان چهره‌های این مهمانی حضور دارند. جکسون یی که در «در نبرد در دریاچه چانگ‌جین» بازی کرده است، ستاره محبوب و یکی از جذاب‌ترین سلبریتی‌های چینی است. او با وجود جذابیت‌های آندروژنی که دارد، اخیراً به عنوان «غیر‎طبیعی» محکوم شده است. اما او همچنین یکی از اعضای کمیته دائمی اتحادیه ملی دانشجویی است که تحت کنترل اتحادیه جوانان کمونیست (شاخه‌ای از حزب) قرار دارد. هشتگی که نقش آقای یی در «نبرد در دریاچه چانگ‌جین» را تبلیغ می‌کند، تاکنون ۱۳ میلیارد بار در میکروبلاگ Weibo بازدید شده است.

چین برای بهبود فروش فیلم‌های داخلی، اکثر فیلم‌های امریکایی را کنار گذاشته است. یک سیستم سهمیه‌ای اجازه می‌دهد که هر سال حداکثر تا ۳۴ فیلم هالیوودی در سینماها به نمایش درآیند. در سال ۲۰۲۱، مقدار مجاز تنها ۱۹ فیلم بود. تشدید تنش‌ها میان امریکا و چین که در کنار شیوع همه‌گیری به جزیره‌ای‌تر شدن چین انجامیده، شاید توضیح مناسبی برای بحثی که رفت ارائه دهد. مقامات، اغلب فیلم‌های پر‎فروش خارجی را برای ماه‌ها نگه می‌دارند تا به رقیب داخلی برای فروش بیشتر کمک کرده باشند.

فیلم‌های استودیو مارول، متعلق به دیزنی، دوران سختی را سپری کردند. هیچ یک از عناوین مارول در سال ۲۰۲۱ مورد تأیید قرار نگرفت... علی‌رغم اینکه خیلی هم تلاش کرده بودند اسباب آزار خاطر سانسور‎چی‌ها را فراهم نکنند. حتی «چانگ‌جی! و افسانه ده حلقه»، که یک فیلم ابرقهرمانی است که داستانش در چین اتفاق می‌افتد، نتوانست به مرحله ساخت برسد. حزب ممکن است مارول را مجازات کرده باشد؛ آن هم به تبع سخنان انتقادی سیمو لیو، ستاره چینی‌الاصل فیلم. اتفاقی مشابه برای کلوئه ژائو، کارگردان «Eternals» که متولد پکن بود، نیز افتاد. در نتیجه این اتفاق فیلم قبلی او با عنوان «Nomad land» نیز ممنوع شد.

این موضوع تنها به هالیوود مربوط نمی‌شود. تکانه‌ها از هر سو در حال ورود است (نمودار را ببینید). تنها ۱۱ درصد فیلم‌های اکران‌شده در سال ۲۰۲۱ وارداتی بودند. تنش‌های سیاسی مانع از اکران فیلم‌هایی از هند و کره جنوبی و ژاپن شد.

رونق برنامه‌های تلویزیونی میهن‌پرستانه واقعی نیز در راه است. مجموعه ۲۳ قسمتی به نام « Min Ning Town»، برنامه‌ای در شرح فقر‎زدایی حزب، امتیاز ۹.۲ از ۱۰ را در دوبان کسب کرده و بالاتر از « The Queen’s Gambit» قرار گرفت که سریال نتفلیکس در مورد شطرنج بود. «Age of Awakening» که با حمایت ارگان‌های تبلیغاتی ساخته شد، یکی از دیگر از محبوب‌ترین برنامه‌های تلویزیونی در سال ۲۰۲۱ بود که در دوبان تقریباً میان ۴۰۰ هزار رأی‌دهنده امتیاز ۹.۳ را کسب کردد. بسیاری از بینندگان از کیفیت چنین درام‌هایی که در ژانر با عنوان «مضمون قرمز» می‌شناسندشان، شگفت‌زده شدند.

هر جا فرهنگ وجود داشته باشد، این حزب بیشتر خودش را درگیر می‌کند؛ خصوصاً اگر فرصتی برای جلب وفاداری نسل جوان داشته باشد. در ماه نوامبر، چند هفته پس از قهرمانی یک تیم چینی در مسابقات قهرمانی جهان برای لیگِ لیگ‌ها، یکی از اعضای این تیم که نامش مینگ کای بود، به حزب ملحق شد. پادکست‌های رسمی نظیر یک سری اخیر در مورد تاریخچه حزب، حالا به خوبیِ رقبای امریکایی‌شان وایرال می‌شوند. حزب دیگر در حال ورود به لارپینگ _‌نقش‌آفرینی زنده‌_ است... در این سطح علاقه‌مندان لباس پوشیده و فیلم‌نامه‌ها را در دنیای فانتزی اجرا می‌کنند. مردم چین در سال ۲۰۲۱، حدوداً ۲.۷ میلیارد دلار را برای مد روز هزینه کردند. مقامات به جای فیلم‌های معماگونه‌ی معمول قتل و جنایت، نمایش‌هایی میهن‌پرستانه در مورد جنگ چین و ژاپن تبلیغ می‌کنند. تا به حال هیچ تبلیغات حزبی تا این حد ترسناک و در عین حال جذاب نبوده است.