سه دلیل احتمالی بی‌آبی شهرکرد
گلآلود شدن آب شهرکرد و روستاهای اطراف اتفاق جدیدی نبود و قابل تکرار است. دلایل مختلفی برای آن مطرح می‌شود ولی این اتفاق زنگ خطر جدی درمورد شرایط آبی و زیست‌محیطی است.
بحران آب در چهارمحال و بختیاری، استانی که ۱۰ درصد آب کشور را تامین می‌کند یک هشدار جدی زیست‌محیطی برای کل کشور بود. از طرفی نگرانی‌ها درمورد خشکسالی سراسری افزایش پیدا کرد و از طرفی بار دیگر نتایج سوءمدیریت‌ها و اجرای پروژه‌های غیرکارشناسی آشکار شد. کارشناسان حوزه‌های مختلف این بحران را قابل پیش‌بینی و در عین حال قابل تکرار می‌دانند. با یوسف فرهادی بابادی، فعال محیط‌زیست و عضو کمپین مردمی حمایت از زاگرس مهربان درباره‌ی سابقه‌ی گل‌آلودگی آب، دلایل احتمالی و راه‌های پیشگیری از تکرار چنین بحرانی گفت‌وگو کرده‌ایم.
نبود تصفیه‌خانه‌ی مجهز و موثر در چهارمحال و بختیاری
فرهادی بابادی پیش‌آمد گلآلود شدن آب را اتفاقی تازه و غیرقابل پیش‌بینی نمی‌داند چون قبلا هم به‌وقوع پیوسته است ولی نه با شدت این بار. او دلایل احتمالی گلآلود شدن آب را متفاوت می‌داند و توضیح می‌دهد: «نگاه‌های متفاوتی به این بحران است، عده‌ای سلسه انفجارهای اطراف چشمه برای ساخت سد کوهرنگ ۳ را دلیل اصلی می‌دانند که نتیجه‌اش تخریب بافت زمین و گلآلود شدن آب بود. عده‌ای دیگر زلزله‌ی سال گذشته را عامل این تخریب‌ها می‌دانند و در نگاه سوم گل و لای جمع‌شده در فروچاله‌های بالادست به منبع آب چشمه نفوذ کرده است و تا خروج کامل آن شاهد ادامه‌ی همین وضعیت خواهیم بود.»
فرهادی بابادی ضمن تاکید بر این نکته که اگر وضعیت پیش‌آمده نتیجه‌ی بارندگی‌ها باشد، در ماه‌های آینده و به‌ویژه زمان بارندگی‌های پاییزی این تهدید برای آب شرب مردم وجود خواهد داشت، نبود تصفیه‌خانه‌ی استاندارد و مجهز را کمبودی بزرگ و مسئله‌ی مهمی در استان چهارمحال بختیاری عنوان می‌کند.
بابادی توضیح می‌دهد: «هر علتی عامل گلآلود شدن آب باشد، وجود یک تصفیه خانه‌ی مجهز با حوضچه‌های آرامش، می توانست مانع ورود آلودگی به سیستم آب‌رسانی و قطع آب شرب شود. ساخت تصفیه‌خانه سال ۱۳۹۷ تصویب شد ولی به دلیل سوءمدیریت، تخصیص نیافتن بودجه یا دلایل دیگر که ما نمی‌دانیم به نتیجه نرسید. مراکز موجود، صرفا محلی برای کلرزنی هستند و عملکرد تصفیه‌خانه را ندارند و در حال حاضر هم گل و لای به این منابع نفوذ کرده و قطع آب طولانی شده است و ناچار آب مورد نیاز از منابع دیگر تامین می‌شود.»
تردید درمورد سلامت آب شهرکرد
در روزهای اخیر و پس از تامین آب شرب از طریق منابعی مانند چاه‌ها و آب‌‌های کشاورزی، بهداشت و سلامت این آب برای مردم شهرکرد پرسش شده و نگرانی ایجاد کرده است، بابادی در این مورد می‌گوید: «بله، نگرانی برای مردم به وجود آمده است که امکان نفوذ فاضلاب و سموم به منابع زیرزمینی وجود دارد و آبی که الان مصرف می‌کنند، سالم نباشد. من نمی‌توانم در این مورد نظری داشته باشم و وزارت بهداشت باید نتایج آزمایش‌های دقیق خود را در هر سطح و میزانی منتشر کند تا نگرانی‌ها رفع شود ولی تا کنون هیچ پاسخی به پرسش‌های مردم و فعالان محیط‌زیست داده نشده است.»
عضو کمپین مردمی حمایت از زاگرس مهربان به یکی دیگر از موضع‌گیری‌های این روزها اشاره می‌کند و آن‌را تحلیل نادرستی از شرایط فعلی می‌داند و می‌گوید: «بعضی افراد تلاش می‌کنند بحران کنونی را به اجرا نشدن پروژه‌ی انتقال آب بن-بروجن مرتبط کنند در حالی‌که نظر درستی نیست و اجرای این پروژه در نهایت می‌تواند آب شهرکرد را در مسیر انتقال تامین کند و همچنان شهرهای کوهرنگ و فارسان و روستاهای اطرافشان بدون آب می‌مانند.»
چنین شرایطی در حالی ادامه دارد که نه‌تنها هیچ‌کدام از نهادهای مسئول در این مورد موضع‌گیری نکردند بلکه استاندار چهارمحال و بختیاری رسما اعلام کرد دلیل گلآلود شدن آب، سیل نیست و باید علت اصلی بررسی شود. همین اظهارنظر شبهه‌ها را افزایش داد اما یا بررسی دقیق کارشناسی نشده یا نتایجی به مردم اعلام نشده است.
پروژه‌های درآمدزا و بحران‌ساز
یوسف فرهادی بابادی معتقد است سیاست‌های غیرمنطقی و غیرکارشناسی که منطبق بر درآمدزایی برای شرکت‌های پیمانکاری و مجری‌ست، کشور را دچار بحران می‌کند و در این مورد مثال می‌زند: «مدتی پیش خبری منتشر شد که بر اساس مطالعات سال ۱۳۹۹ شرکت مهندسی پارس‌آب تدبیر به کارفرمایی وزارت نیرو مقرر شده است بخشی از آب شرب و صنعت چهارمحال بختیاری از محل انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان تامین شود. تعریف چنین پروژه هایی برای استانی که ۱۰ درصد آب کشور را تامین می‌کند تاسف‌بار است و نکته این‌که هیچ کدام از مسئولان استان چهارمحال بختیاری یا کشوری درمورد اصالت خبر اظهار نظر نمی‌کنند که سرنوشت آن به کجا کشیده است؟»
تعیین منطقه‌ی حفاظت‌شده برای پیشگیری از بحران
به گفته‌ی فرهادی بابادی گل‌آلودگی آب در پی بارندگی‌های اخیر در چهارمحال و بختیاری نشان داد خاک در سرشاخه‌ها دچار فرسایش شدید شده است. او، چَرای مفرط دام را در کنار علت‌های دیگر عامل تشدید چنین وضعیتی می‌داند و توضیح می‌دهد: «در این مناطق عملیات آبخیزداری و مراقبت‌های لازم انجام نشده و به حال خودش رها شده است. حضور دامداران محلی و عشایر و نیز قرار دادن مراتع در اختیار بهره‌برداران جدید جزو عوامل افزایش استفاده و برداشت از این زمین‌هاست. چنین شرایطی ثابت می‌کند لازم است در بالادست زاینده‌رود و حوزه‌ی آبریز مناطق حفاظت‌شده تعریف شود تا بتوانیم منابع آبی پایداری برای استان‌های خوزستان و فلات مرکزی تامین کنیم. در عین حال تعیین منطقه‌ی حفاظت‌شده برای حفظ گونه‌های گیاهی و جانوری منطقه، جلوگیری از فرسایش خاک، تامین آب شرب بهداشتی و بدون پس‌آب می‌تواند تبعات پیش‌آمده فعلی را جبران و از تکرار بعضی بحران‌های زیست محیطی جلوگیری کند.»
دیدگاه تان را بنویسید