پادگان ارتش سبز شد

سرنوشت یک ماجرای پیچیده حقوقی میان شهرداری و ارتش با بر زمین خوردن کلنگ ایجاد فضای سبز شهری به خاتمه رسید. ماجرایی که از یک توافق بد در زمان شهرداری محمد باقر قالیباف آغاز شد و با وجود توافق اخیر، همچنان برخی اعضای شورای شهر تهران به آن انتقاداتی دارند. حالا پادگان ۰۶ تهران در حال تبدیل به بوستانی سبز است اما در سال‌های اخیر، این زمین‌ها چه سرنوشتی داشتند؟

پادگان، پارک می‌شود

آبان ماه ۹۶ بود که وبسایت میدان گزارش داد که درختان پادگان ۰۶ تهران همچنان در حال نابودی‌اند و ارتش به عنوان مالک پادگان و شهرداری به عنوان سازمان مسئول حفظ فضای سبز کاری برای جلوگیری از تخریب فضای سبز این پادگان کاری انجام نمی‌دهند. محمد حسین بازگیر، رئیس اداره محیط زیست شهر تهران نیز در آن زمان، تیمی از سازمان محیط زیست برای بازدید به پادگان ۰۶ فرستاد که بر اساس مشاهدات آن‌ها از درختان آن محل نگهداری نمی‌شود.

یک ماه بعد، محمدسعید ایزدی، معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: «در راستای اجرای قانون انتقال پادگان‌ها اخیرا بحث انتقال ۱۹ پادگان ازجمله پادگان ۰۶ به خارج از شهرها در شورای‌عالی شهرسازی و معماری مطرح شده که بر این اساس برنامه‌ای را با مشارکت ارتش برای انتقال این پادگان‌ها تنظیم کرده‌ایم.» ایزدی تصریح کرد: «براساس قانون، پادگان‌ها از مراکز شهری، خارج و به جای آن‌ها فضاهای مورد نیاز شهری ازجمله فضای سبز و دیگر فضاهای خدماتی مستقر می‌شوند.»

در همان زمان، حسین سیگارودی ، معاون خدمات شهری و محیط زیست شهرداری منطقه ۴ نیز از آمادگی این منطقه برای نگهداری و توسعه فضای سبز پادگان ۰۶ خبر داد و گفت: «در صورت موافقت ارتش به صورت ویژه به فضای سبز پادگان ۰۶ رسیدگی می شود.» البته او نیز ضمن اعلام این خبر گفت: «طی بازدیدهای مختلف از فضای سبز پادگان ۰۶، متاسفانه هیچگونه اقدامی در این خصوص صورت نگرفته است.» او همچنین تاکید کرد که با توجه به نظامی بودن پادگان امکان آبیاری درختان میسر نیست.

ماجرا اما چند ماه بلاتکلیف رها شد تا دوباره در مرداد ۹۸ به گزارش ایلنا، عبدالرضا گلپایگانی، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران، درباره زمان انتقال پادگان ۰۶ به خارج از شهر تهران گفت: «بسیاری از مقدمات سپری، به احتمال خیلی زیاد موضوع مطرح و به تصویب خواهد رسید.» سرانجام، هفته گذشته بود که خبر توافق شهرداری و ارتش به ایستگاه پایانی رسید.

سرانجام، ۱۲ خرداد ماه ایرنا نوشت که قرار است کلنگ تبدیل پادگان ۰۶ در شمال پایتخت به بوستانی برای استفاده عموم ۱۷ خرداد به زمین زده شود و این بار بجای شهرفروشی و کسب درآمد از این زمین مرغوب، ایجاد فضای سبز و آرامش در دستور مدیریت شهری است. بر اساس گزارش‌ها، قیمت هر مترمربع زمین ملکی به طور میانگین ۸۵ تا ۱۰۰ میلیون تومان است یعنی با آزاد شدن ۳۵ هکتار از این زمین شهرداری تهران می‌توانست، درآمدزایی نجومی با ساخت مجتمع‌های مسکونی و تجاری کسب کند اما حالا مدیریت شهری از خیر این درآمد نجومی گذشت تا در راستای شعار «تهران شهری برای همه» فضای عمومی برای شهروندان تهرانی افزایش پیدا کند. زمینی که شهرداری تهران قصد دارد ۳۵۰ هزار مترمربع از سهم ۷۰ درصدی‌اش از این پادگان را به بوستان تبدیل کند.

روز ۱۷ خرداد نیز مراسم آغاز عملیات احداث بوستان ارتش و تبدیل پادگان ۰۶ ارتش به فضای سبز عمومی شهری، در محل این پادگان با حضور شهردار تهران، جمعی از فرماندهان ارتش، وزیر راه و شهرسازی و رئیس شورای شهر تهران برگزار شد.

پیروز حناچی شهردار تهران در حاشیه این مراسم گفت: بنا داریم همزمان با هفته دفاع مقدس، این بوستان را به روی مردم باز کنیم. شهردار تهران ادامه داد: برنامه‌های باقی مانده برای هفتاد درصد مجموعه به اینگونه است که از حداکثر ساختمان‌ها استفاده می‌شود تا احداث جدیدی نداشته باشیم و با حضور هنرمندان و ایجاد خلاقیت تلاش می‌شود تا مثل تپه‌های عباس آباد اینجا به مکانی برای گردشگری تبدیل شود.

رییس بنیاد تعاون ارتش نیز درباره این توافق گفت: تبدیل پادگان ۰۶ جوادالائمه به بوستان بزرگ ارتش در راستای همیاری های ارتش با مدیریت شهری و برای تامین منافع ملت است. به گفته رییس بنیاد تعاون ارتش، وسعت این بوستان معادل ۳۵ هکتار و هم اندازه با پارک ملت تهران است و این اقدام مانند اختصاص ۳۰۰ هکتار از زمین های ارتش در پادگان قلعه مرغی به بوستان ولایت در جهت تحقق شعار «ارتش فدای ملت» صورت گرفته است.

یک روز بعد، محمد سالاری عضو شورای اسلامی شهر تهران نیز در نطقی پیش از دستور در جلسه علنی شورای اسلامی شهر تهران گفت: شهروندان مطلع هستند که دیروز کلنگ احداث بوستان ارتش آن هم در فضای سابق پادگان 06 ارتش به زمین خورد این موضوع یکی از دستاوردهای مهم شورای پنجم بوده است. او افزود: اولا این اتفاق به پشتوانه و رهنمودهای صریح مقام معظم رهبری و ثانیا با حمایت جامعه مدنی و تخصصی شهری محقق شده است و توان حرکت به سمت احقاق حقوق عامه مردم را ایجاد کرده است.

میراث یک توافق بد

با وجود آنکه بسیاری از توافق ایجاد شده میان شهرداری و ارتش برای تبدیل زمین‌های این پادگان به فضای سبز استقبال کرده‌اند اما همچنان عده‌ای به دلیل توافق صوت گرفته در دوران شهرداری محمد باقر قالیباف، از معایب این توافق می‌گویند.

یک عضو شورای شهر تهران در سال ۹۷ برای اولین بار، پای مدیریت شهرداری قبلی را به میان کشید. محمد سالاری، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران، در این باره گفت: «موضوع پادگان 06 به مدیریت قبلی شهر تهران برمی‌گردد. کمیسیون ماده 5 در دوره مدیریت گذشته با بارگذاری بیش از 2 میلیون متر مربع در این پادگان موافقت می‌کند، منتهی مقرر می‌شود که مالکان یا متولیان پادگان که ارتش جمهوری اسلامی ایران است طراحی‌های لازم را انجام بدهند و این موضوع دوباره به تصویب کمیسیون ماده 5 برسد. وی ادامه داد: من در این جلسه به شدت با بارگذاری در پادگان 06 مبتنی بر طرحی که داده شده بود مخالفت کردم و اعضای شورای عالی شهرسازی و معماری کشور از جمله آقای افشانی که در آن زمان معاون عمرانی وزیر کشور بود از نظر من حمایت کردند.»

ماجرا اما زا این قرار است که گرچه شهرداری تهران به دنبال ساخت و ساز در سهم مربوط به خود نیست، اما بر اساس توافق‌هایی که در دوره گذشته مدیریت شهری با ارتش انجام شد، مجوز ساخت و ساز برج یعنی بیش از ۱۲ طبقه به ارتش جمهوری اسلامی ایران داده شد. توافقی که امروز برای شهرداری تعهد ایجاد کرده و آن طور که در پیش نویس توافق میان پیروز حناچی، شهردار تهران و ارتش آمده است، در ۳۰ درصد عرصه پادگان ۰۶ که قرار است همچنان در اختیار مالک باقی بماند، حدود ۶۵۰ هزار مترمربع بارگذاری ساختمانی انجام می‌شود. بارگذاری که قرار است به کاربری مسکونی و باقی به کاربری‌های تجاری- اداری اختصاص پیدا کند.

شهردار تهران اما درباره توافق انجام شده میان شهرداری و ارتش بر سر پادگان ۰۶ گفته است: «بیش از یک دهه است که موضوع پادگان ۰۶ مطرح شده و در نیروهای مسلح گردش کار هم انجام شده بود برای اینکه به مکانی برای پشتیبانی از نیروهای مسلح تبدیل شود و طرح‌های مختلفی هم برای آن تهیه شده بود اما در نهایت توافق ارتش با شهرداری بر سر پادگان ۰۶ در دوران شهرداری آقای قالیباف انجام شد اما توافقی که آن زمان صورت گرفت بسیار بد بود.» پیروز حناچی، شهردار تهران، درباره جزییات این توافق گفت: «بر اساس آن توافق، سهم شهرداری ۷۰ درصد و سهم ارتش ۳۰ درصد از مساحت پادگان بود اما ۷۰ درصدی که سهم شهرداری تهران بود در محوطه بین برج‌ها و ساختمان‌ها قرار داشت که عملا قابلیت استفاده نداشت.»

عبدالرضا گلپایگانی نیز در گفتگو با ایسنا، در این رابطه گفت: در این توافق مقرر شده بود که ۷۰ درصد زمین‌های این پادگان به پارک عمومی و ۳۰ درصد نیز بارگذاری شود. در این توافق مساحت بارگذاری معادل یک میلیون و ۶۰۰ هزار متر مربع بود که قرار بود در این مساحت، مجتمع‌های مسکونی، تجاری، اداری و… ساخته شود و در جریان این توافق مقداری پول به عنوان عوارض به شهرداری پرداخت شده است. او افزود: در این پادگان ۳ برج مسکونی، ۲ برج اداری - تجاری و یک هتل ساخته خواهد شد. در طرح تهیه شده برای حفظ بنا‌های تاریخی، فضای سبز، کنترل سایه اندازی، بسته نشدن دید و منظر، به ارتفاعات شمال تهران و … اجبارا به سمت بلندمرتبه سازی رفته است. این معاون شهرداری، تاکید کرد: اگر ما می‌خواستیم بر اساس توافق سال ۹۲ به ارتش اجازه ساخت و ساز در پادگان ۰۶ را بدهیم، رقم عوارض دریافتی به قدری بود که بخشی از مشکلات مالی فعلی شهرداری تهران را حل می‌کرد؛ اما شهرداری از این درآمد چشم پوشی کرده است، هدف شهرداری و مدیریت شهری، شهرفروشی نیست.

علی اعطا، سخنگوی شورای شهر تهران نیز هرچند از کاهش میزان بارگذاری در پادگان 06تشکر کرده اما در عین حال از پیگیری نکردن پیشنهاد شورا مبنی بر انتقال سهم ارتش به نقطه دیگر شهر از سوی شهردار، انتقاد کرده است. او در گفت و گویی اظهار کرده است: «من مخالف با این بارگذاری نیستم چون کار خوب و ارزشمندی است اما انتظار داشتیم شهرداری پیشنهاد ما را پیگیری کند اما پیگیری نکرد. این پیشنهاد مطرح شد که همه این 50 هکتار آزاد شود و بخشی که سهم مالک است از طریق افزایش محدوده تامین شود. این پیشنهاد قطعا می‌توانست برای طرف مقابل هم امتیازات بیشتری به همراه داشته باشد ولی عمل نشد و انتظار ما این بود که پیشنهاد شورا دنبال شود.» به گفته سخنگوی شورای شهر تهران «بارگذاری در 650 متر مربع از مساحت پادگان 06 می‌تواند تاثیر منفی بگذارد از این بابت که اگر این بارگذاری را در جای دیگری انجام می‌دادند یا زمین دیگری از اراضی متعلق به شهرداری را تهاتر می‌کردند، بهتر بود اما شهرداری این موضوع را پیگیری نکرد و در این بخش فعال عمل نکرد و موضوع را به این قضیه تقلیل داد که بر سر زیربنا چانه بزند. این کفایت نمی‌کند، باید سراغ پیشنهادهای خلاقانه می‌رفت که منافع شهر و منافع مالکان و نیروهای مسلح هم تامین می‌شود که این کار صورت نگرفت.» سخنگوی شورای شهر تهران بار دیگر و همین چند شب پیش نیز بار دیگر گلایه خود را از شهرداری طی توییتی ابراز کرد؛ او گفت که؛ «نافی زحمات و پیگیری‌ها نیستیم اما؛ اگر من به جای همکاران شهرداری و شورای عالی شهرسازی و معماری بودم، علاوه بر این 35هکتاری که به بوستان تبدیل می‌شود، درباره 15هکتار باقی مانده هم با مردم صحبت می‌کردم.»

سالاری، دیگر عضو شورای شهر تهران نیز اخیرا تاکید کرده: «همین جا لازم است این نقد را بیان کنم که قرار دادن پادگان‌ها در پهنه S به هنگام تهیه طرح تفصیلی در دوره گذشته مدیریت شهری و دولت هشتم و نهم یک اشتباه بزرگ بوده که موجب تحمیل هزینه‌های سنگینی به شهر می‌شود و لازم است در بازنگری طرح تفصیلی حتما این موضوع اصلاح شود و لذا ضرورت دارد ارتش جمهوری اسلامی ایران بابت این همراهی در این تفاهم تشکر کرد.»

توافق پیچیده شهرداری و ارتش بر سر زمین‌های با ارزش پادگان ۰۶ تهران به ایستگاه پایانی رسید و کلنگ ایجاد فضای سبز نیز به زمین خورد اما زوایا و حواشی این ماجرا نشان می‌دهد که موضوع درآمد زایی پایدار شهرداری و ایفای وظایف این نهاد در قبال توسعه خدمات عمومی از جمله ایجاد فضای سبز شهری، همچنان یکی از چالش‌های اصلی مدیریت شهری پایتخت است.