کسی با خودروهای فرسوده دولتی کاری ندارد!

فراز ـ هرچند تعداد روزهای پاک امسال نسبت به سال گذشته بیشتر بود، اما رکورد دیگری از تعداد روزهای ناسالم نیز به ثبت رسید. از ابتدای سال تا روز 24 آذرماه تهرانی‌ها 51 روز ناسالم برای گروه‌های حساس را تجربه کردند. آلودگی‌ هوا که به گفته شهردار تهران «باد» می‌تواند آن را مدیریت کند طی چند هفته گذشته به شدت نفس تهرانی‌ها را تنگ کرده است.می گویند تردد بیش از اندازه خودروهای بنزین‌سوز و موتورسیکلت‌های کاربراتوری از عوامل اصلی آلودگی هوا است. در کنار آن وجود کارخانجات و صنایع آلاینده در حاشیه شهر، آلایندگی خودروهای حمل و نقل عمومی را نیز از دیگر عوامل تیره و تار شدن هوای پایتخت می دانند. جالب این که تنها یک روز پس از بارندگی گویی روی آسمان تهران لحافی خاکستری رنگ می‌کشند و مسئولان اکتفا می‌کنند به چند طرح قدیمی همچون زوج و فرد کردن خودروها از مقابل در منزل، برخورد با خودروهای آلاینده و در نهایت تعطیلی مدارس و مهدکودک‌ها و دانشگاه. نقش پنهان آلایندگی دستگاه های دولتی

اما در این گزارش ها نکته‌ای که معمولا به آن توجه نمی‌شود تردد چراغ خاموش سرویس‌های کارمندان دستگاه‌های دولتی، ارگان‌ها و نهادهای نظامی و غیرنظامی است. سئوال اینجاست چرا تاکنون مدیریت شهری به دنبال بررسی و کنترل سرویس‌های این ارگان‌ها نرفته است؟ البته این شائبه وجود دارد که شاید ارگان‌های نظامی و غیرنظامی، دستگاه‌های دولتی و غیر دولتی تاکنون زیربار معاینه فنی و تست آلایندگی هوا نرفته‌اند! آمار رسمی که نیست نتیجه پرس و جو از رییس کمیته حمل ونقل شورای شهر و برخی از مسئولان شهرداری تهران نشان می‌دهد هیچ آماری از تعداد سرویس‌های گازوییل‌سوزی که به آن ها اشاره کرده‌ایم در دسترس نیست! «حسین مقدم»، سرپرست «ستاد مرکزی معاینه فنی خودرو‌های تهران»نیز از آمار بی‌اطلاع است. وی و همکارانش پس از ماه‌ها نامه‌نگاری و جلسه با ستادکل نیروهای مسلح توانسته‌اند این مجوز را بگیرند که روزانه بین 70تا 100خودروی گازوییل‌سوز پلیس، ارتش،وزارت دفاع و … را مورد تست آلایندگی هوا قرار بدهند. مقدم به «فراز» می‌گوید:« برای اینکه دستگاه‌های نظامی و انتظامی بتوانند معاینه فنی بگیرند و زیرساخت آن هم در وزارت کشور اصلاح شود پیشنهاد دادیم که از منظر آلودگی می‌توانیم این خودروها را پایش کنیم. بعد از چندین ماه پیگری، ستادکل نیروهای مسلح موافقت کرد که همه دستگاه‌های نظامی بطور جداگانه خودورهار ا به ستاد کل معرفی کنند و ما بر اساس جدول زمانی برنامه‌ریزی شده نسبت به پایش ناوگان دیزل سرویس این ارگان‌ها اقدام کنیم. نیروی زمینی از روز شنبه گذشته داوطلب شد و ناوگان آنها مورد بررسی قرار گرفته است.»

تست آلایندگی که ناقص ماند

به گفته مقدم تست آلایندگی از خودروهای نظامیان فقط مربوط به گازوییل‌سوزهاست. وی در این رابطه عنوان می‌کند:«با توجه به سهم دیزل‌ها در تولید مستقیم ذرات معلق زیاد است و با توجه به شرایط آلودگی هوای تهران، روی دیزل تمرکز کرده‌ایم. بعد از پایش، گزارش تعداد خودورهایی که شرایط معاینه فنی را احراز کردة‌اند به یگان‌های مورد نظر اعلام می‌شود و برای آنهایی که دچار ایراد هستند اقدامات دیگری صورت خواهد گرفت. البته نیروهای مسلح هشدار داده خودورهای نظامی که معاینه فنی ندارند در صورت آلاینده بودن، توقیف خواهند شد.»

حاشیه امن برای عدم دریافت معاینه فنی

دقیقا یکسال پیش وزیرکشور طی نامه‌ای به همه ارگان‌های دولتی که از سرویس‌های داخلی استفاده می‌کنند، از آن ها خواست برای گرفتن معاینه فنی به مراکز شهرداری مراجعه کنند و هیچ خودرویی نباید بدون معاینه فنی در سطح شهر تردد کند. بعد از این ابلاغیه برخی از سازمان‌ها و ادارات خود را مکلف دیدند تا خودورهای خود را به مراکز معاینه فنی بفرستند و برخی دیگر نیز اعتنایی نکردند. یک منبع آگاه در این زمینه می‌گوید بسیاری از سازمان‌ها و نهادها از سرویس‌های فرسوده‌ای استفاده می‌کنند که نمی‌توانند از تست سلامت و تست آلایندگی موفق بیرون آیند به همین دلیل برای معاینه فنی اقدام نمی‌کنند. این منبع اشاره می‌کند که دولتی یا نظامی بودن این خودروهای دیزلی یک رانت برای فرار از چنین بررسی‌هایی است.

مهندس مقدم در بخش دیگری از گفت و گو به مکاتبه با سازمان صدا و سیما، شرکت ایران خودرو، سایپا، شهرداری و کارخانه‌های بزرگ دیگر که ناوگان دیزلی بزرگی دارند اشاره می‌کند و می‌گوید:« امیدوارم بتوانیم خودروهای گازوییل سوز ادارت و کارخانه‌ها را بازدید کنیم چراکه مشخص نیست معاینه فنی دارند یا نه، اگر هم داشته باشند به دلیل فرسودگی گاهی شاهدیم که بعد از مدتی دوباره شرایط احراز سلامت را از دست داده‌اند. در حال حاضر اکیپ‌های ما در میادی ورودی تهران از جمله آبعلی، شریف‌آباد و حسن‌آباد بطور اتفاقی از خودروهای دیزلی بازدید می‌کنند. در صورت نداشتن معاینه فنی، اعمال قانون و اگر دودزا باشند فک پلاک می‌شوند.» به گفته سرپرست سازمان معاینه فنی شهر تهران این سازمان از ابتدای سال تاکنون 2هزارو 770خودروی سنگین را مورد بررسی قرار داده که از این تعداد 10درصد فاقدمعاینه فنی بوده‌اند و 20درصد از آنهایی که معاینه فنی داشته‌اند دچار نقص فنی بوده‌اند! مقدم در ادامه می‌افزاید: «عمر ناوگان سنگین ما فرسوده است زمان ماندگاری در شرایطی که معاینه فنی را احزار می‌کنند پایین است. شاید یک خودرو امروز شرایط کسب معاینه را داشته باشد ولی 10 روز دیگر نداشته باشد. باید عمر معاینه این خودروها را کاهش دهیم.»

معاینه فنی از همه خودروهای گازوییل‌سوز از ادارات و سازمان‌های دولتی و نظامی و نهادهای دیگر کامل رایگان است، ولی هماهنگی و تعامل با آن ها انچنان کار راحتی نیست. برخی از ادارات از این کار طفره می‌روندو شانه خالی می‌کنند. در دسترس نبودن تعداد این خودروها بررسی اینکه سازمان‌های دولتی چه میزان در آلودگی هوا نقش دارند با چالش روبه‌رو می‌کند. با این وجود بررسی ساده در سطح شهر نشان می‌دهد هر چه قانون برای افراد جامعه سفت و سخت‌تر بوده برای سازمان‌ها و نهادهای دیگر آنچنان بازدارنده نبوده تا جایی که تماس ما برای پیگیری این موضوع به در بسته خورده است.