بازارها ناگهان به این واقعیت پی می‌برند که غلبه بر تورم پر‎هزینه است.

پس از آنکه بانک مرکزی، نرخ بهره معیار خود را ۷۵ واحد افزایش داد، جروم پاول، رئیس فدرال‌رزرو گفت: «تغییراتی در این مقیاس، رایج نیست.»

 پاول هفته‌ها پیش، بازارهای مالی را با چشم‌انداز افزایش نیم‌درصدی غافلگیر کرده بود. اما در روزهای پس از آن، سرمایه‌گذاران سریعاً و به طور کامل دست به افزایش بیشتر قیمت‌ها زدند.

اظهار‎نظر آقای پاول در مورد این افزایش غیر‎معمول و بزرگ کافی بود تا افزایشی شدید، هم در بازده اوراق قرضه طی روزهای گذشته و هم در قیمت سهام ایجاد شود.

نقشه فدرال‌رزرو برای مقابله با تورم

اما هر چه او بیشتر تلاش می‌کند تا این نرخ‌ها مخفی بمانند، رشد نرخ‌ها بالاتر هم می‌رود و در نتیجه احتمال فرودی سخت برای اقتصاد بیشتر می‌شود.

لااقل فدرال‌رزرو تا این لحظه (هنوز) به رکود اقتصادی در مقیاس گسترده اشاره نکرده است. اما تغییرات سریع در حال و هوای بازار گویای آن است که فدرال‌رزرو و سایر بانک‌های مرکزی جهان ثروتمند تا چه حد کنترل اوضاع را از دست داده‌اند.

تصمیم فدرال‌رزرو در مورد نرخ بهره در پایان چند روز تأثیر‎گذار در بازارهای مالی اتخاذ شد... تصمیمی که باعث شد بازده اوراق قرضه با نرخ بی‌سابقه‌ای بالا رفته و قیمت سهام سقوط کند؛ سوای آنکه دارایی‌های پر‎ریسک‌تر، و به ویژه بیت‌کوین، و همچنین اوراق قرضه دولتی بریتانیا، ارزش خود را از دست بدهند.

این داستان نه از واشنگتن و نه در نیویورک، بلکه از سیدنی آغاز می‌شود؛ جایی که بانک مرکزی استرالیا در هفتم ژوئن، نرخ بهره معیار خود را ۵۰ واحد افزایش داد و دلیل آن هم نگرانی فزاینده در مورد تورم بود.

روندی که در آمستردام ادامه پیدا کرد؛ جایی که بانک مرکزی اروپا در روزهای بعد، نشست سیاست پولی خود را این بار در فاصله‌ای از محیط همیشگی و در فرانکفورت برگزار کرد.

گریستین لاگارد، رئیس بانک مرکزی این موضوع را تأیید کرد که افزایش ۲۵ واحدی نرخ بهره جزو احتمالات بوده است؛ اما او خیلی فراتر از این مقدار رفت.

او گفت که بانک مرکزی اروپا انتظار دارد که در ماه سپتامبر، نرخ بهره را لااقل ۵۰ واحد افزایش دهد و پس از آن افزایشی «پایدار» را پیش‌بینی می‌کند...

... کاتالیزور این موضع تندرو، تجدیدنظر شدید رو به بالایی بود که در پیش‌بینی‌های بانک مرکزی برای تورم به وجود آمده بود.

این امر، زمینه را برای تغییری چشم‌گیر در بازارهای اوراق قرضه فراهم نمود. بازدهی اوراق قرضه ده‌ساله دولت آلمان، در روزهای پس از آن به سرعت به بالای ۱.۷۵ درصد افزایش پیدا کرد.

بازدهی انواع ریسک اوراق قرضه دولتی منطقه یورو، به ویژه btps ایتالیا، حتی بیشتر از این مقدار نیز افزایش پیدا کرد... افزایش شدیدی که بازده ده‌ساله ایتالیا را به بالای ۴ درصد رساند.

وقایعی که آن‌قدر سریع از پی هم آمدند که بانک مرکزی اروپا در پانزدهم ژوئن جلسه‌ای اضطراری را برای رسیدگی به این موضوع برگزار کرد.

اما چیزی که واقعاً بازارها را متحول نمود، اخبار واصله از امریکا بود. ارقام منتشرشده در روز جمعه دهم ژوئن نشان داد که تورم در ماه می به ۸.۶ درصد رسیده است؛ یعتی بالاترین نرخ از سال ۱۹۸۱.

فشارهای قیمتی به نحو غیر‎منتظره‌ای قوی بود. بدتر از همه نظرسنجی دانشگاه میشیگان بود که نشان می‌داد انتظارات مصرف‌کنندگان از تورم میان‌مدت به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کرده است...

حالا پایین آمدن تورم سخت‌تر هم شده بود.

بازده خزانه‌داری به شدت افزایش پیدا کرد؛ زیرا بازار اوراق قرضه شروع به افزایش بیشتر و سریع‌تر نرخ بهره توسط فدرال‌رزرو کرده بود.

بیشترین حرکت در انتهای منحنی بازده بود که بالاترین حساسیت را نسبت به تغییرات در سیاست پولی دارد (نمودار ۱ را ببینید). بازده اوراق خزانه دو‎ساله تنها در عرض دو روز معاملاتی ۵۷ واحد افزایش پیدا کرد. اما نرخ‌های بلندمدت نیز تغییر کردند.

سهام نیز به سختی توانست از این مهلکه جان سالم در ببرد. شاخص اس‌اند‌پی‌۵۰۰، در دهم ژوئن سه درصد و در دوشنبه پس از آن، ۴ درصد کاهش پیدا کرد.

زیان‌های انباشته، بازار سهام را وارد قلمرویی نزولی کرد که افتی بیش از ۲۰ درصدی نسبت به اوج اخیری که داشته محسوب می‌شود.

در نقطه بدتری، شاخص نزدک فناوری سنگین قرار داشت که بیش از ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده بود.

افزایش بازده خزانه‌داری ممکن است قیمت سهام را کاهش داده باشد؛ اما باعث افزایش ارزش دلار شده است. شاخص دلار امریکا، در برابر ۱۲ ارز دیگر جهان ثروتمند، تاکنون در سال جاری ۱۰ درصد افزایش یافته است.

قدرت این موضوع به ویژه در برابر ین که به پایین‌ترین حد خود در ۲۴ سال اخیر رسیده، مشخص شده است.

در حالی که فدرال‌رزرو در حال تشدید سیاست‌های خویش برای کاهش تورم است، بانک مرکزی به سرعت در حال خرید اوراق قرضه جهت افزایش آن است.

نوسانات اخیر به ویژه در بازار اوراق قرضه، نسبتاً شدید به نظر می‌رسد. چه چیزی می‌تواند این سختی و شدت را توضیح بدهد؟ به همان نسبت که پس‌زمینه تورم تا پیش از هفته گذشته بد به نظر می‌رسید، سرمایه‌گذاران نیز خود را با این ایده دلداری می‌دادند که بدترین اتفاقات در گذشته افتاده است.

نظرسنجی جهانی مدیران صندوق بانک امریکا نشان می‌دهد که در هفته‌های اخیر، سرمایه‌گذاران، میزان تخصیص خود به اوراق قرضه را افزایش داده‌اند... شاید با تصوری که در مورد کاهش قیمت این اوراق داشته‌اند (قیمت اوراق قرضه برعکس بازده اوراق قرضه جابجا می‌شود). اگر چنین است ارقام ضعیف تورم، آنها را جلب می‌کند.

بازاری که شدیداً به یک سو متمایل است، اغلب با تغییر باد به عقب بازگشت می‌زند. و نقدینگی ضعیف، باعث تقویت عامل می‌شود.

تغییرات رخ‌داده در مقررات تسهیل تجارت مشتری و نگهداری انبارهای بزرگ اوراق قرضه را برای بانک‌ها پر‎هزینه‌تر ساخته است.

فدرال‌رزرو که زمانی از خریداران قابل اعتماد اوراق قرضه بود، خریدهای خود را کاهش می‌دهد.

وقتی سرمایه‌گذاران می‌خواهند بفروشند، شمار کمی از افراد حاضر می‌شوند سوی دیگر معامله را دست بگیرند.

حرکات شدید بازار در روزهای منتهی به نشست فدرال‌رزرو، احساس وحشتی اغراق‌آمیز پدید آورده است.

با این حال سخت است که استدلال کنیم سرمایه‌گذارانِ سرسخت و کله‌شقی داریم. نظر‎سنجی بانک امریکا نشان می‌دهد که خوش‌بینی مدیران صندوق در مورد چشم‌انداز اقتصادی، در پایین‌ترین حد خود قرار دارد.

آیا می‌توان از فرودی سخت جلوگیری کرد؟ حتی آقای پاول هم نمی‌تواند پاسخی برای این سؤال داشته باشد... بنابراین برای مشکلات بیشتر در آینده آماده باشید.