حذف آثار ناصر تقوایی از پلتفرم‌های پخش فیلم و سریال
آیا سرنوشت بیضایی در انتظار تقوایی است؟
موضع‌گیری‌های صریح تقوایی در مواجهه با سیاست‌های فرهنگی، اجتماعی، نظارت و ابزاری چون سانسور در ایران به همراه بارقه‌های اجتماعی و سیاسی نگاه او که در فیلم‌هایش نیز منعکس بود، اضافه بر عدم حمایت مالی از آثار این فیلمساز ارزنده شدند، دست‌به‌دست هم دادند و وضعیت را به جایی رساندند که سینمایی ایران، ناصر تقواییِ ۸۱ ساله این روزها را در بطن خود کم داشته باشد. فیلمسازی که در تبعید از نوشتن و ساختن، حالا حتی دسترسی به آثار قدیمی‌اش هم از گذشته، محدودتر شده است.
بیش از دو دهه است که نگذاشتند و نتوانست فیلمی بسازد. او که هرازچندگاهی خانه‌نشینی اجباری و تبعیدش از فیلمسازی تنها توانست در قلم بعضی از رسانه‌های سینمایی جا خوش کند. او که تاوان استقلال در فکر و فعل را هنوز با تحدید می‌دهد. اینجاست که حذف آثارش از پلتفرم‌های پخش فیلم و سریال مهم می‌شود. او که حذف آثارش یعنی حذف بخش مهمی از تاریخ سینمای ایران و یعنی حذف شمایل شاخصی از فیلمسازی مستقل در کشور. اما آیا ناصر تقوایی، به سرنوشت بهرام بیضایی، جعفر پناهی و دیگران دچار می‌شود؟
گستردگی یک حذف
به‌‌تازگی دو فیلم «ای ایران» و «ناخدا خورشید» که از ساخته‌های پس از انقلاب تقوایی هستند، بدون ارائه هیچ‌‌گونه توضیحی از سه پلتفرم اصلی پخش فیلم و سریال حذف شده‌اند. با توجه به بایکوت فیلمسازانی چون تقوایی در صدا و سیما، حذف از پلتفرم‌ها، مترادف رسمیت بخشیدن به پروژه حذف تقوایی‌هاست. به این ترتیب حالا تنها فیلم اپیزودیک «قصه‌های کیش» که تقوایی کارگردان یک اپیزود از آن است، در این پلتفرم‌ها وجود دارد و فیلم «کاغذ بی‌خط» که تنها در «فیلمیو» در دسترس است.
ایسنا به نقل از منابعی آگاه اما ناشناس، دلیل این حذف را تغییر مالکیت فیلم‌های «ای ایران» و «ناخدا خورشید» اعلام کرده است. طبق گزارش ایسنا، فیلم «ناخدا خورشید» در مالکیت موسسه فارابی بوده اما به دلیل ایجاد شبهه در مالکیت فیلم، فارابی از این پلتفرما درخواست کرده تا نمایش آن به حالت تعلیق درآید. فیلم «ای ایران» نیز ظاهرا در مالکیت موسسه رسانه‌های تصویری بود که به دلیل انحلال آن، این فیلم از روی پلتفرم‌ها حذف شده است.
پروژه حذف تقوایی کلید خورد؟
پروژه حذف تقوایی کلید خورد؟ ظاهرا بله اما نه از امروز. ناصر تقوایی از سال ۸۲ و پس از یک پروژه به نام «چای تلخ» که البته ناتمام ماند، دیگر نتوانست فیلمی بسازد. او تنها یکبار آن هم در جشنواره فجر بیستم، برای فیلم «کاغذ بی‌خط»، برنده جایزه ویژه هیات داوران شد که البته نه در کاخ جشنواره حاضر شد و نه جایزه را پذیرفت. تقوایی دلیل انصراف خود را چنین توصیف کرد: «استدعا دارم از پذیرفتن تندیس بلورین سیمرغ اهدایی و همچنین حواله نوبت برای خرید پراید، بنده را معذور بدارید. با شرمندگی از یک به یک داوران عادلی که بهترین نیات خیرشان نصیب کار من شد، به اطلاع می‌رسانم که در جیب من نه برای خرید اتومبیل پول هست و نه در خانۀ تنگ و کوچک من جای مناسبی برای نگهداری بهترین و بزرگ‌ترین جایزه‌ها، مخصوصا اگر ویژه هم باشند.»
تقوایی سال‌‌ها درباره سرمایه‌گذاران خاص سینما که به نظر بازوهای دولتی و ارگانی در سینما باشند، به روزنامه شرق گفت: «چندرغاز پول می‌دهند و می‌خواهند در تمام جزئیات فیلم دخالت کنند. به شما چه؟ اگر همه پول فیلم را شما بدهید خب حق دارید. ولی دو ریال وام می‌دهید و خود را مالک فیلم می‌دانید. اینکه نمی‌شود.»
موضع‌گیری‌های صریح تقوایی در مواجهه با سیاست‌های فرهنگی، اجتماعی، نظارت و ابزاری چون سانسور در ایران به همراه بارقه‌های اجتماعی و سیاسی نگاه او که در فیلم‌هایش نیز منعکس بود، اضافه بر عدم حمایت مالی از آثار این فیلمساز ارزنده شدند، دست‌به‌دست هم دادند و وضعیت را به جایی رساندند که سینمایی ایران، ناصر تقواییِ ۸۱ ساله این روزها را در بطن خود کم داشته باشد. فیلمسازی که در تبعید از نوشتن و ساختن، حال حتی دسترسی به آثار قدیمی‌اش هم محدود شده است.
دیدگاه تان را بنویسید