صدا و سیما، تبلیغ سینما را بایکوت کرده است؟!

می گویند صدا و سیما در حال قطع ارتباط مردم و هنر است، می گویند این رسانه سال هاست با مسئولیت نه چندان والای خودی و غیرخودی کردن این حوزه و طبعا طرفداران آن مشکلی ندارد و اگر چیز غریبی تحت عنوان هنر به خورد مخاطبان باقی مانده خود می دهد، آن وجهی از هنر است که مورد تایید خود و طیف متبوعش است!

حالا نیز محدودیت‌های صدا و سیما برای تبلیغ فیلم‌های سینمایی در حال اکران دوباره اعمال شده و این گفته ها را مصداق بخشیده است! سال‌هاست که سینماگران از تصمیم‌های سلیقه‌ای و تبعیض‌ در تبلیغ فیلم‌ها و پخش تیزرها گله‌مند هستند اما در شرایط فعلی که پس از دو سال رکود ناشی از شیوع کرونا در سینما،‌ هنوز رونق نصف و نیمه‌ای هم به سالن‌ها برنگشته، اطلاع‌رسانی از سوی تلویزیون تاثیر بسزایی می‌توانست داشته باشد. این همکاری‌ نکردن برخلاف وعده‌های داده شده از سوی مدیران جدید، تصور دشمنی را برای برخی سینماگرها ایجاد کرده است. در حالی که روزگاری پیش از این که از قضا تلویزیون مخاطبان بسیاری داشت، این رسانه با پخش تیزرهای کوتاه تبلیغاتی از فیلم های سینمایی به اطلاع یافتن مخاطب یاری می رساند و مردم متوجه می شدند که کدام فیلم ها روی پرده اکران قرار دارند و بسته به ژانری که بر اساس آن تیزرکوتاه دریافت می کردند یا به دلیل بازی هنرپیشه مورد علاقه شان و یا نظر مثبت (و حتی منفی) دیگرانی که فیلم را دیده بودند، ترغیب می شدند که به سینما بروند.

دوران طلایی تبلیغات سینما در تلویزیون

به باور برخی از صاحب‌نظرانِ حوزه ارتباطات، دوران طلایی صنعت تبلیغات از سال ۱۳۳۷ و پس از ورود تلویزیون به ایران آغاز شد. همان سال رادیو و تلویزیون ایران به طور رسمی اعلام کرد آمادۀ پخش آگهی‌های بازرگانی است که پخش آگهی‌فیلم‌های سینمایی را نیز دربَرمی‌گرفت. بنابراین صاحبان آثار سینمایی که تا پیش از آن آنونس فیلم‌های خود را فقط در سالن سینماها پخش می‌کردند، صدا و سیما را که هرروز مخاطبان بیشتری می‌یافت رسانه‌ مناسب دیگری برای پخش تبلیغاتشان یافتند. با گذر زمان تبلیغ تلویزیونی بر دیگر روش‌های تبلیغاتی فیلم پیشی گرفت.

فرایند تبلیغات تلویزیونی فیلمهای سینمایی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در بخش بازرگانی سازمان صدا و سیما به قوت خود باقی ماند و در دهه‌های ۷۰ و ۸۰  تلویزیون مهم‌ترین و تاثیرگذارترین وسیله ارتباط جمعی برای تبلیغ فیلم به شمار می‌آمد. حالا اما پس از گذشته چند دهه از آن روزها تلویزیون و سینما به دندانِ لقی برای هم بدل شده اند!
 

هر ثانیه تبلیغ در صدا و سیما ۳۳۰ میلیون هزینه دارد؟

«زمانی که فیلم من بازبینی شد، فقط اجازه ۵ میلیارد تومان تیزر تلویزیونی برای آن صادر شد و این در صورتی است که قیمت یک تیزر در زمان مناسب در شبکه یک، ثانیه‌ای ۳۳۰ میلیون تومان است!» این را حسن توکل نیا، تهیه کننده فیلم «چند می گیری گریه کنی ۲» می گوید‌‌. یعنی طبق این ادعا یعنی یک تیزر ۱۵ ثانیه‌ ای هزینه‌ اش ۵ میلیارد تومان می‌ شود! عملاً به این فیلم فرصت پخش یک تیزر از تلویزیون را داده‌ اند!
این شرایط در حالی است که برای برخی فیلم‌ های مورد حمایت نمی‌ توان تعداد تیزرهای تلویزیونی و یا بیلبوردهای شهرداری را شمرد!

جالب آن‌که پیشتر داریوش مهرجویی نیز نسبت به این تبعیض اعتراض کرده بود. گویا حالا شرایط در صدا و سیما به صورتی شده که مجوزهای صادر شده از ارشاد را بی اعتبار قلمداد می کنند. به این ترتیب که شورای بازبینی‌ این سازمان، دوباره فیلم‌ ها را می‌ بیند و بر اساس سلیقه، شعور و درک خود از فیلم تصمیم به ارائه یا عدم ارائه تیزر به فیلم ها می دهند!

گفته شده اگر هم به فیلم های فیلمسازان مستقل شانس پخش تیزر از رسانه کثیرالانتشار ملی بدهند، در زمان نامناسب و در شبکه های غیرسراسری و کم مخاطب است که طبعا تهیه کننده ترجیح می دهد هزینه خود را دور نریخته و عطای این مرحمت ملوکانه را به لقایش ببخشد.
 

تعرفه تبلیغات صدا و سیما در سال جاری چقدر است؟

هر ثانیه تبلیغ در شبکه اول صدا و سیما و در ساعات پربیننده تا ۳۲۷ میلیون تومان برای هر ثانیه می رسد. یعنی یک تهیه کننده پس از طی کردن هفت خان رستم، برای تنها یک تبلیغ ۲۰ ثانیه ای باید ۶ و نیم میلیارد تومان به سازمان صدا و سیما پرداخت کند. این رقم در شبکه دوم هم تقریبا به همین صورت است و در شبکه ۳، در ساعات پرمخاطب تا حدود ۳۴۰ میلیون تومان برای هر ثانیه می رسد. شبکه ۵ با میانگین ۵۰ میلیون تومان کمترین هزینه و شبکه خبر با میانگین ۲۰۰ میلیون تومان، گران ترین شبکه برای تبلیغات سینمایی است‌. شبکه نسیم نیز گران ترین تبلیغش که هنگام پخش دو برنامه خندوانه و دورهمی است، ثانیه ای ۳۲۷ میلیون تومان تمام می شود. این رقم در شبکه های دیگر چون آی فیلم، نمایش و تماشا، میانگین ۹۰ میلیون تومانی دارد!

این دندان لق را باید کند؟

گویا مشکل پخش تیزرهای تلویزیونی فیلم، صاحبان آثار سینمایی به ویژه آن ها که از عدم پخش تبلیغات فیلمشان از تلویزیون زخم خورده‌اند را به فکر واداشته است تا به دیگر روش‌های موثر تبلیغات فیلم روی آورند. یعنی صدا و سیما  با دست خود دارد خود را حاشیه نشین تر می کند چراکه با این شرایط بسیاری به این باور رسیده اند که تلویزیون دیگر در دوران تکثر رسانه‌های ارتباط جمعی اثرگذاری انحصاری سابق را در میان مردم ایران ندارد و تنها گزینه تبلیغاتی در میان وسایل ارتباط جمعی به شمار نمی‌آید. بنابراین امروزه در صنعت سینمای ایران صاحبان آثار با ایدۀ یافتن شیوه‌های کم‌هزینه‌تر و کم‌ریسک‌تر از تبلیغ در تلویزیون، راه‌های نوینی را برای پخش و انتشار تبلیغاتشان امتحان می‌کنند که تبلیغات اینترنتی به ویژه در شبکه‌های اجتماعی یکی از رایج‌ترین آن ها به شمار می‌آید.

به بیان دیگر شرایطی ایجاد شده که بسیاری از اهالی سینما ترجیح دهند هزینه سنگین تبلیغات تلویزیونی، سخت‌گیری و اعمال نظرهای سلیقه‌ای تلویزیون ایران در پخش تبلیغ فیلم‌های سینمایی را به جان نخرند تا  دوران طلایی انحصارگرایی رسانه‌ای تلویزیون در حوزه تبلیغات فیلم‌های سینمایی به پایان خود نزدیک شود...