آیا می‌شود دلار آمریکا را از سلطنت خلع کرد؟
نزدیک به یک قرن است که دلار امریکا ارز غالب جهانی است. و حالا برخی کشورها به دنبال تنوع‌بخشیدن به دلار هستند. اما آیا می‌شود این ارز را از سلطنت خلع کرد؟
نزدیک به یک‌قرن است که دلار آمریکا ورای مرزهای کشورش مورد استفاده قرار می‌گیرد. نفت به دلار معامله می‌شود، و کشورهای بسیاری نیز هستند که واحد پولی خود را با دلار امریکا تاخت می‌زنند. کشورهای کوچک‌تری هم هستند (مانند السالوادور) که در عوض پول خود تنها از دلار امریکا استفاده می‌کنند.
اما حالا درخواست‌هایی برای تغییر این موضوع به وجود آمده است. در اوایل ماه آوریل، لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس‌جمهوری برزیل، از کشورهای درحال‌توسعه درخواست کرد که کمتر از دلار امریکا استفاده کرده و جایگزینی برای آن بیابند...
...چین و برزیل به توافقی دست یافتند که به جای استفاده از دلار، از ارزهای خودشان برای تجارت استفاده کنند. نقل است که حالا عربستان‌سعودی برای معاملات نفتی، در حال پذیرش یوان چین به جای دلار امریکاست.
اما این درخواستِ دلارزدایی تا کجا اهمیت دارد و چه معنایی نیز برای ایالات‌متحده می‌تواند داشته باشد؟
زونگیوان زوئی لیو، از همکاران اقتصاد سیاسی بین‌الملل در شورای روابط خارجی اخیراً گفتگویی با صبری بن آکور از مارکت‌پِلِیس داشته است.
متن زیر گزیده‌ای‌ست از گفتگوی آنان که مورد ویرایش نیز قرار گرفته است:
صبری بن آکور: آیا استفاده گسترده از دلار امریکا منفعت خاصی برای ایالات‌متحده دارد، و یا عدم استفاده از آن ضرر خاصی به این کشور می‌رساند؟
زونگیوان زوئی لیو: خوب برای امریکایی‌ها خیلی راحت‌تر است که وقتی به کشوری خارجی سفر می‌کنند یا کالایی می‌خرند خیال‌شان راحت باشد که قرار نیست ارزشان مورد پذیرش قرار نگیرد. جنبه دیگر داستان هم به تجارت امریکا برمی‌گردد. بحث بعدی هم پذیرش همین ایده بوده که دلار امریکا، ارزی پذیرفته‌شده در معاملات تجاری است. ضمن آنکه این موضوع برای ما هم دستاوردهای سیاسی داشته است و هم دستاوردهای ژئواکونومیک.
بن آکور: استفاده گسترده از دلار چه مضراتی برای کشورهایی چون برزیل یا چین، هند و عربستان‌سعودی دارد؟
زوئی لیو: دو ریسک وجود دارد؛ یکی ریسک اقتصادی و یا ریسک معامله، و بعد هم ریسک ژئواکونومیک. معاملاتِ صورت‌گرفته تنها ریسک نرخ ارز را شامل نمی‌شوند. بحث کارمزد تراکنش نیز مطرح است. و این همان ریسک اقتصادی است. و پس از آن هم خطر ژئواکونومیکی که در حال حاضر آشکارتر نیز شده است... یعنی پس از حمله روسیه به اوکراین و اینکه غرب چطور روسیه را مورد تحریم قرار داد.کشوری را تصور کنید که برای انجام معاملات بین‌المللی خود، و در تمام لحظات به دلار امریکا وابسته بوده و بعد به طور ناگهانی ازین سیستم بین‌الملل دلاری به بیرون پرتاب شده است.
بن آکور: به گمان شما آیا افزایش استفاده از تحریم‌ها توسط ایالات‌متحده در سال‌های اخیر [با نگاهی ویژه به کشورهایی چون ایران و روسیه]، انگیزه یا تمایل بیشتری را برای دورشدن از دلار امریکا ایجاد کرده است؟
زوئی لیو: می‌توانم بگویم که بله! خطر تحریم‌شدن حالا به طور فزاینده‌ای واقعی است. اما باید این نکته را تشریح کرد که موضوع این نیست که این کشورها می‌خواهند از شر دلار امریکا خلاص شوند!... چون دلار هم‌چنان ارز غالب جهانی است. نکته اینجاست که اگر آنها نتوانند به سیستم بین‌المللی دلاری دسترسی داشته باشند، چه کاری از دست‌شان ساخته است؟
بن آکور: چقدر واقع‌بینانه است که بگوییم دلار امریکا احتمال (به اصطلاح) سقوط دارد؟
زوئی لیو: می‌توانم بگویم که هیچ کشور دیگری نمی‌تواند به طور بالقوه یا با مجموع ائتلافی از گرایشات، دلار را به این زودی‌ها از سلطنت خود خلع کند. باید بگویم تنها مسیری که می‌تواند دلار ایالات‌متحده را از کرسی سلطنتی خود پایین بکشد، اشتباه استراتژیکی است که ایالات‌متحده خود به تنهایی عامل آن بوده است. می‌دانید! مثلاً بحث سقف بدهی یا ۲۰۰۷/۲۰۰۸ ای دیگر که از ایالات‌متحده آغاز شده است.
بنابراین می‌شود گفت که اگر ایالات‌متحده به تنهایی مرتکب اشتباه نشود، خطر سقوط دلار امریکا لااقل در طول حیات ما بسیار بعید به نظر می‌رسد.
بن آکور: زونگیوان زوئی لیو یکی از همکاران اقتصاد سیاسی بین‌المللی در شورای روابط خارجی است. از شما ممنونم.
دیدگاه تان را بنویسید