صنعت پوشاک ایران میتواند با ایجاد اشتغال برای 800 هزار نفر، 50 درصد از پوشاک مورد نیاز جمعیت 80 میلیون نفری ایران را تامین کند؛ اما این بخش از صنعت نیز در کنار دیگر بنگاههای مولد اقتصادی سالهاست خواب سنگین رکود را تجربه میکند.
آنطور که دستاندرکاران صنعت پوشاک میگویند؛ ارزش بازار صنعت پوشاک در کشور رقمی حدود 15 میلیارد دلار است که به دلایل عدیدهای که خلاصه آن، نبود استراتژی توسعه صنعت در کشور است، خارجیها سهم بالای 60 درصد از تامین بازار مصرف پوشاک ایران دارند.
در این باره که کل صنعت پوشاک در کشور برای رونق به چه میزان سرمایه نیاز دارد آماری در دست نیست، حتی برخی مدیران وزارت صنعت نیز به این پرسش اینطور پاسخ میدهند: « باید بررسی شود».
این پاسخ خود این ابهام را به وجود میآورد که چرا نیاز صنعت پر سودی مانند پوشاک در ایران که به گقته دستاندرکاران آن میتوانست کسری درآمدهای نفتی را جبران کند، به نقدینگی مشخص نیست؟ در این باره اظهار نظرهای متفاوتی وجود دارد، برخی از آگاهان صنعتی بر این باور هستند که موتور محرک صنعت پوشاک در کشورها، نساجی است.
بنابر این ابتدا باید نیاز این بخش به تامین سرمایه سنجیده شود. حال آنکه صنعت نساجی نیز در ایران با قدمتی بیش از 100 سال همچنان در تولید پارچه چادر مشکی ناتوان است. آمارها نشان میدهد سالانه در حدود 120 میلیون متر چادر مشکی به کشور وارد میشود. البته آنچه بسیاری از اهل فن در خصوص وضعیت صنعت نساجی میگویند آن است که باید تنوع تولید ( بر اساس سلیقه مشتری) در این بخش بیشتر شود. آمارها میگویند در حدود 30 تا 40 درصد پارچه در کشور تولید میشود اما تنوع پارچهها در خصوص تولید پوشاک زنانه، مردانه و کودکانه با مشکل مواجه هست. برای مثال در حدود 95 درصد پارچه کت و شلوار مردانه از خارج تولید میشود.
صنعتی سالهاست میلنگد …
آن طور که برآورد اظهارنظر کارشناسان صنعتی نشان میدهد نبود صنایع بالادستی بزرگترین ضربه به تولید پوشاک در کشور وارد کرده است. منظور از صنایع بالادستی کارخانههای تولید زیپ، لایی، دگمه و نخ است.
اگر چه از اسفند ماه سال گذشته تا کنون، کرونا، بساط فعالیت بسیاری از کسبوکارها در اقتصاد ایران را جمع کرده است؛ اما گفته میشود پیش از کرونا نیز وضعیت تولید، توزیع و فروش در این بخش کننده بوده است.
به بیان دیگر، رکود تولید در حوزه تولید پوشاک نمود بیشتری پیدا کرد. برای مثال صنعتی مانند خودرو که حالا با زیان انباشته 40 هزار میلیارد تومانی روی دست اقتصاد مانده است با سوبسید و یارانه روی پا مانده تا در دوران رکود از پا نیافتد، اما صنعتی مثل پوشاک، نه تنها طی سالهای گذشته تاکنون تسهیلات قابل توجهی دریافت نکرد که حتی سهمش را ناخواسته، به صورت مستقیم یا غیر مستقیم، به بخشهای دیگر بخشیده است. در این باره میتوان با استناد به آمار، مصداقیتر سخن گفت.
مهدی، رهبری، نایب رئیس سابق انجمن صنایع پوشاک ایران در این باره به «فراز »، میگوید: « ما از صنعتی صحبت میکنیم که خط تولید کارخانهاش به دلیل کمبود 100 یا 200 عدد زیپ، یا لایی، تعطیل شده است؛ من نام میبرم اما یکی 2 کارخانه تولید پوشاک در کشور فقط با 25 درصد از ظرفیت خود مشغول فعالیت هستند».
حمایتهایی که به بیراهه رفت…
به گفته این دستاندرکار صنعت پوشاک، این رکود در حالی هر سال عمیقتر میشود که در حوزه توزیع و قیمتگذاری نیز هیچ نظارتی وجود ندارد؛ کت و شلوارهای خارجی، فرض آن که بپذیریم در زیرپلههای بازار برچسب نخورده باشد، به قیمت 30 میلیون تومان فروخته میشود و اتفاقا مشتریهای زیادی هم دارد.
او در خصوص حمایتهای مالی و ارزی دولت از تولید کنندگان پوشاک برای واردات مواد اولیه اینطور توضیح داد: « بیش از 80 درصد از مواد اولیه تولید پوشاک در کشور وارداتی است، حتی نخ؛ چرا که ایران در زمینه تولید پنبه نیز مشکلات بسیاری دارد، سال 97 اعلام کردند که ارز 4200 تومانی به تولید کنندهگان پوشاک تعلق خواهد گرفت، عدهای ثبت سفارش انجام دادند اما در این صف تولید کنندگانی هم ایستاده بودند که دیگر دغدغه راه اندازی خط تولید پوشاک کارخانههای خود را نداشتند، ارز 4200 تومانی را گرفتند اما هر وارداتی به غیر از مواد اولیه پوشاک انجام دادند، شاید دلیل این اتفاق نا امیدی آنها از پا گرفتن صنعت پوشاک در ایران بوده است».
او صحبتهای خود را این طور ادامه داد: « حالا دولت میگوید که ارز دولتی در اختیار تولید کننده قرار داده است، البته درست هم میگوید اما مشکل اینجاست که غربالگری درستی در این باره انجام نشد و بازهم سر تولید کننده واقعی از حمایتهای دولت بیکلاه ماند».
فرصتی که از دست میرود
رکود صنعت پوشاک فرصتی برای توسعه صادارت و ایجاد اشتغال است که از دست میرود. به باور بسیاری از کارشناسان ارز آوری در این صنعت که نیاز به تکنولوژی پیچیدهای نیز ندارد میتواند جایگزینی برای کسری درآمدهای نفت در کشور باشد.
مزیت رونق صنعت پوشاک را میتوان از منظر دیگری نیز مورد توجه قرار دارد. بررسیها نشان داده است برای اشتغال یک نفر در صنعت بیش از 360 میلیون تومان هزینه لازم است، اما در صنعت پوشاک و نساجی تنها با 90 میلیون تومان میتوان اشتغال ایجاد کرد.
از سوی دیگر چین سالانه بیش از 260 میلیارد دلار از این صنعت ارزآوری دارد، بنگلادش 22 میلیارد دلار و ترکیه 30 میلیارد دلار. اما ایران با وجود پتانسیل بالا در بازار اما به واردات رسمی و غیر رسمی روی آورده است. چه باید کرد؟
کارشناسان میگویند کاهش نرخ بهره بانکی، تنظیم واردات، توزیع مناسب بودجه در بخشهای مختلف صنعتی میتواند موجب پویا شدن صنعت پوشاک در کشور شود.
دیاکو حسینی در گفتوگو با فراز پاسخ موشکی و پهپادی به اسراییل را بررسی کرد
در گفتوگوی فراز با ناصر نوبری، آخرین سفیر ایران در شوروی بررسی شد:
هفتخوان خرید گوشیهای اپل در ایران