روزانه چند متخصص از ایران می‌روند و چند نفر می‌آیند

حسن روحانی روز چهارشنبه به مالزی سفر کرد و در جریان آن ملاقاتی با ایرانیان مقیم این کشور انجام داد. او در بخشی از صحبت‌هایی که با ایرانیان خارج از کشور داشت گفت:‌ « آمار و ارقام بیانگر این است که هر دو روز ۳ ایرانی متخصص و تحصیلکرده در خارج از کشور برای کار و فعالیت وارد کشور می‌شوند.» اینکه هر دو روز 3 نفر از ایرانیان تحصیلکرده وارد کشور می‌شوند خبر خوبی است اما شاید آگاهانه یا ناآگاهانه روی دیگر قضیه گفته نشده است و آن اینکه هر روز چند فرد تحصیلکرده و متخصص کشور از ایران مهاجرت می‌کنند و به آنسوی مرزها می‌روند؟ پرونده داغ و قدیمی که شاید با این گفتار رییس‌جمهور مجددا به جریان افتد.

در این چند ساله بحث و جدلهای زیادی در رابطه با میزان مهاجرت ایرانیان نگاشته شده حتی فیلم‌هایی هم در این زمینه ساخته شده است. میراث آلبرتا یکی از این فیلم‌هایی بود که به پدیده مهاجرت نخبگان ایرانی به خصوص دانشجویان دانشگاه شریف به خارج از کشور پرداخت که اتفاقا کارگردان آن نیز فرزند معاون سینمایی وزارت ارشاد دولت احمدی‌نژاد بود. این فیلم اتفاقا نشان داد که چه‌قدر دانشجویان نخبه ایرانی در کشور کانادا، آمریکا و اروپا در وضعیت تحصیلی و شغلی خوبی قرار دارند و توجهی که به این دانشجویان می‌شود قابل مقایسه با ایران نیست.

از طرف دیگر مردادماه امسال بود که باقر لاریجانی رئیس یازدهمین المپیاد علمی دانشجویان علوم پزشکی کشور گفت: «کشور ایران رتبه دوم فرار مغزها در جهان را دارا است و سالانه ۱۵۰ تا ۱۸۰ هزار متخصص تحصیلکرده از کشور مهاجرت می‌کنند و لازم است برنامه ریزی جدی برای استفاده از این ظرفیت‌ها در داخل کشور صورت گیرد.» اگر کمترین رقم همین آمار یعنی 150 هزار نفر را ملاک قرار دهیم و به 365 روز سال تقسیم کنیم روزی 411 نفر و هر دو روز 822 نفر متخصص تحصیلکرده از کشور خارج می‌شود که در مقابل ورود 3 نفر به کشور در دو روز آمار نا امیدکننده و تاثر برانگیزی است.

با این حال چون مهاجرت نشان‌دهنده وجود یک مشکل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی یا اجتماعی در کشور مبدا یا فرستنده است لذا اعلام آمار مهاجرت با نگاه منفی عده‌ای همراه بوده است. برای اینکه به دور از هیاهو به این موضوع بپردازیم باید به آمار بانک جهانی در زمینه مهاجرت رجوع کنیم خواهیم دید بر اساس آمار این سازمان که در سال 2019 میلادی منتشر شده و آمار تا سال 2017 را آورده است سالانه بیش از یک میلیون و دویست هزار نفر از ایران مهاجرت می کنند یعنی از هر هزار نفر 15 نفر از ایران می‌روند که این رقم حتی نسبت به سال 1980 که همزمان با پیروزی انقلاب و تحولات عظیم فرهنگی و اجتماعی بود و بالتبع عده زیادی شاید فکر می‌کردند که قادر به ادامه فعالیت در فضای جدید نیستند هم بیشتر است. باید پرسید چه مسئله‌ای سبب شده تا به این میزان میل به خروج در بین جامعه به خصوص جوانان کشور سایه افکنده است. همین چند وقت پیش بود که پس از شوک بنزینی و قطع اینترنت و مشکلات پس از آن برخی سایت‌ها اعلام نمودند که جستجوی کلمه مهاجرت به شدت افزایش یافته است.

حدود چهار سال پیش بود که دکتر انوشیروان کیهان‌زاده در مطلبی تحت عنوان « وضعیت قرمزی که هیچگاه اعلام نمی‌شود» آماری را از مهاجرت ایارنیان اعلام نمود. هرچند اعلام شد بسیاری از آمار اعلام شده در آن یادداشت درست نیست اما اگر در به اطراف خود نگاه کنیم هر روز خبر مهاجرت یکی از اقوام و آشنایان و دوستان را از کشور می‌شنویم. البته مقصد برخی از آنان حتی اروپا و آمریکا نیست. گرجستان و ترکیه نیز امروز به آرزوی برخی از جوانان کشور تبدیل شده است.