پنجشنبه ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ 28 March 2024
سه‌شنبه ۲۳ شهريور ۱۴۰۰ - ۱۲:۱۳
کد خبر: ۴۷۰۵۲
مدیر طرح توسعه زراعت چوب کشور به «فراز» توضیح داد

هم صنعت چوب، هم جنگل ممکن است؟

هم صنعت چوب، هم جنگل ممکن است؟
توسـعه صنایع چوب و اهمیت مسئله تنفس جنگل که شامل بازه‌ای ده ساله و موجب ممنوع شدن برداشت چوب از جنگل‌های هیرکانی شده است، توسـعه زراعت چوب در کشـور را به امـری اجتناب‌ناپذیر تبدیل کرده اسـت، که می‌تواند در امر اشتغال‌زایی بسیار موثر باشد. از برنامه چهـارم به بعد (پنجـم و ششـم) به‌صـورت مکرر به توسـعه زراعت چـوب و اهمیت آن اشـاره شـده. در طی سال‌های اخیر، سـه منبع تأمین چوب برای مصارف کشـور وجود داشـته؛ این منابع شامل جنگل‌های طبیعـی، واردات و زراعـت چـوب است. اما از اواخر سال 98 برداشت چوب از جنـگل‌های طبیعی، ممنوع شده. درنتیجـه، برای صنایعی که به چوب نیازمندند، دو روش باقی مانده؛ زراعت چـوب و واردات.

برای بررسی بیشتر «طرح ملی زراعت چوب» «فراز» گفت‌وگویی داشته است با  کامران پورمقدم؛ رئیس  مرکز جنگل‌های خارج از شمال و مدیر طرح توسعه زراعت چوب کشور. در این گفت‎وگو ما را همراهی کنید.

 

«طرح ملی زراعت چوب» از چه زمانی و به چه دلایلی شروع شد؟

طرح زراعت چوب از سال 84 در سازمان جنگل‌ها و مراتع مطرح شد، آن‌هم با توجه با اجرای قانون برنامه ششم توسعه کشور و ممنوعیت بهره‌برداری چوبی از جنگل‌ها. دلیل طرح چنین برنامه‌ای، تهیه چوب به‌عنوان ماده اولیه برای صاحبان صنایع چوب و کاغذ کشور، از محلی به‌غیر از جنگل‌های کشور بوده و هست. چرا که پیش از اجرایی شدن این طرح، صنایع مختلف یا به‌سراغ جنگل‌های کشور می‌رفتند و یا از طریق واردات چوب، مواد اولیه مورد نیاز خود را تامین می‌کردند. براساس بند 3 ماده 38 برنامه توسعه ششم، بهره‌برداری از جنگل‌ها ممنوع شد، دلایلی مانند قرنطینه در هنگام واردکردن و گرانی ارز و مشکلات اقتصادی دیگر هم دیگر نتوانست واردات چوب را توجیه کند. بنابراین ما طرح زراعت چوب را از سال 98 جدی‌تر گرفتیم. در سال 99 به‌صورت ویژه، برنامه‌ای برای توسعه زراعت چوب در سطح گسترده‌تر تنظیم شد. تعهدات برنامه ششم توسعه، برای زراعت چوب، 75 هزارهکتار در سال بود، که تقریبا تا پایان سال 99، در حدود 50 هزارهکتار از این میزان عملی شد.

 

در طرح ملی زراعت چوب، دو گونه صنوبر و اکالیپتوس انتخاب شده‌اند. چرا تنها به این دو گونه توجه ویژه شده است؟

در طرح زراعت چوب، هدف ما رویکر به گونه‌ای زودبازده و متناسب با اقلیم کشور بود. در واقع باید گونه هایی انتخاب می‌شدند که رشدشان سریع بوده و در کوتاه‌ترین زمان ممکن به بهره‌برداری برسند، ضمن این‌که چوب این گونه‌ها هم باید قابلیت استفاده در صنایع مختلف را داشته باشند. دو گونه صنوبر و اکالیپتوس، گونه‌هایی هستند که با تائیدیه موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور به فراخور وضعیت اقلیمی ایران، به‌عنوان گونه‌های اصلی زراعت چوب انتخاب شدند. براساس این تحقیقات قرارشد درمناطقی که اقلیم معتدل و بارش خوبی دارند، گونه صنوبر و در مناطق جنوبی و گرمسیر، گونه اکالیپتوس کشت شوند.

 

در انتخاب این دو گونه، به جز اقلیم، به چه موارد دیگری هم توجه شده؟

طبعا از مهم‌ترین دلایل پژوهشکده و موسسه تحقیقاتی سازمان جنگل‌ها و مراتع در انتخاب این گونه‌ها و اجازه ورود آن‌ها به طرح ملی زراعت چوب، به این دو مورد مهم عدم آفت زایی و تهاجمی نبودن، توجه شده است؛ چراکه حافظت از رویشگاه‌های طبیعی بسیار مهم است و باید دقت می‌شد گونه‌های منتخب، نوع مهاجم نبوده و یا کشت آن‌ها موجب ایجاد آفت برای رویشگاه‌های طبیعی کشور نشود. این دو گونه علاوه بر توجه به اقلیم و سرعت رشد، بر اساس همین  ویژگی‌ها انتخاب شدند و کشت آن‌ها مشکلی برای رویشگاه‌های طبیعی به‌وجود نمی‌آورد.

 

آیا طرح زراعت چوب، که مدت کوتاهی از اجرایی شدن آن می‌گذرد، توانسته تاحدی جلوی قاچاق چوب را بگیرد؟

این طرح به‌صورت غیرمستقیم یکی از طرح‌های بسیار ویژه‌ای هست که می‌تواند بر قطع غیرمجاز درختان و قاچاق چوب جنگلی تاثیر بگذارد. البته وقتی مسئله طرح توقف استفاده از درختان جنگلی مطرح شد، یک فضای روانی به‌وجود آمد و موجب افزایش بسیار زیاد قیمت چوب در بازار شد و شرایط را برای سودجویان مهیا کرد تا به هر طریق ممکن، به قطع غیرمجاز درختان جنگلی ادامه دهند، که البته با این مشکل به انحاء مختلف مقابله شده. ما معتقدیم توسعه طرح زراعت چوب می‌تواند در کوتاه‌مدت حجم قابل توجهی از چوب را به‌عنوان مواد اولیه برای صنایع تامین کرده و به‌صورت غیرمستقیم بر جلوگیری از قاچاق چوب و قطع غیرمجاز درختان جنگلی و نیز کاهش قیمت چوب، تاثیر بگذارد.

 

نحوه حمایت از کشاورزانی که با این طرح همکاری می‌کنند، چگونه است؟

کشاورزانی که در این طرح شرکت و همکاری می‌کنند، از سوی بخش خصوصی که ماده اولیه صنعت‌شان چوب است، حمایت می‌شوند. دولت هم با در نظر گرفتن تسهیلات بانکی از آنان حمایت می‌کند.

 

معمولا بانک‌ها در ارائه تسهیلات، در هر زمینه‌ای، حتی برای واجدین شرایط، موانعی ایجاد می‌کنند که کمترین آن، در خواست ضامن و وثیقه است، برای حل این مشکل چه اقدامی شده؟

طرح زراعت چوب، دارای یک موافقت‌نامه اعتباری کمک‌های فنی-اعتباریست، که شامل تسهیلات بانکی می‌شود؛ برای ارائه این تسهیلات هم در سال گذشته و هم امسال اعتبارات مناسب بانکی در نظر گرفته شد. این تسهیلات با 4 سال تنفس و سود 12 درصد در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد. امسال هم برای هرهکتار حداقل 10 تا 12 میلیون تومان تسهیلات ارائه شد. ولی همانطور که اشاره کردید، البته بانک‌ها در ارائه تسهیلات، مشکلاتی برای کشاورزان به‌وجود می‌آورند، که یکی از آن‌ها تامین وثیقه و ضامن است. این مسئله موجب شده گاهی متقاضیانی که برای دریافت تسهیلات بانکی مراجعه می‌کنند، به دلیل نداشتن ضامن و وثیقه از امکان دریافت تسهیلات محروم شوند. اما به هرحال تسهیلات بانکی تامین شده و امسال هم در حدود 30 میلیارد تومان اعتبار در اختیار بانک‌ها قراردادیم، که موظفند به کشاورزانی که در طرح زراعت چوب مشارکت می‌کنند، بپردازند. به هرحال روند مربوط به بروکراسی اداری تامین وام برای زراعت چوب، طولانیست و همین موجب شده زارعان چوب برای دریافت وام دچار مشکل شوند. ما در تلاش هستیم که طرح‌های زراعت چوبی که در ادارت کل منابع طبیعی مصوب شده و مورد تائید هستند، به‌عنوان وثیقه و ضمانت‌نامه مورد قبول بانک‌ها قرار بگیرند. یعنی ما باید تلاش کنیم این مسئله را به‌نوعی تحت کنترل قراردهیم تا کشاورزان بیشتری از این تسهیلات استفاده کنند.اما از سوی دیگر با هماهنگی بین کارفرمایان صنایع چوب و سازمان جنگل‌ها، زارعینی که تمایل به کشت متمرکز و انبوه داشته باشند- و نه متقاضیانی که صرفا برای حاشیه‌کاری و یا ایجاد بادشکن، اقدام به زراعت چوب می‌کنند- حمایت می‌شوند.

 

این حمایت‌ها به چه شکلی صورت می‌گیرد؟

صنایع چوب با متقاضیانی که تمایل دارند به‌صورت متمرکز کار کرده و زمین‌های شخصی خود را به زیر کشت متمرکز چوب برده و در کوتاه‌مدت به بهره‌برداری چوب برسند، قرارداد بسته و خرید تضمینی انجام دهند، ضمن این‌که نهال و تسهیلات لازم را نیز در اختیار آنان می‌گذارند. متقاضیان می‌توانند از طریق سازمان منابع طبیعی اقدام کنند تا ارتباط بین آنان و صنایع چوب برقرار شود.

 

زراعت چوب در چه زمین‌هایی انجام می‌شود؛ درون جنگل‌های طبیعی یا زمین‌های خاص دیگر؟

زراعت چوب به‌هیچ عنوان در رویشگاه طبیعی جنگل‌ها انجام نمی‌گیرد. در رویشگاه جنگلی صرفا بحث احیا و غنی‌سازی خود جنگل مطرح است؛ اگر در جنگل نقطه خالی وجود دارد، از همان گونه‌های خود جنگل باید کشت شود. طرح ملی زراعت چوب، در سه نوع زمین انجام می‌شود؛ اول عرصه‌هایی که مالکیت ملی دارند و انفال هستند. این زمین‌ها در قالب طرح‌های مصوب، در مورد اجاره و پرداخت حقوق دولت و بهره مالکانه، برای مدت 30 سال در اختیار سرمایه‌گذار قرار می‌گیرد تا عملیات زراعت چوب را در این زمین‌ها انجام دهد . مالکیت این زمین‌ها منتقل نمی‌شود و فقط قالب اجازه بهره‌برداری از زمین اتفاق می‌افتد. زمین‌های نوع دوم، شامل عرصه‌های دولتی هستند که در اختیار ارگان‌ها و نهادهای مختلف قرار دارند؛ این دستگاه‌ها خودشان ابراز تمایل کرده‌اند که این عرصه‌ها مورد استفاده زراعت چوب قرار بگیرند. این عرصه‌ها شناسایی شده و در اختیار صاحبان صنایع، سرمایه‌گذارن و افرادی که تمایل به زراعت چوب دارند، قرارداده می‎‌شود.نوع سوم زمین‎ها، اراضی شخصی است. این افراد اگر تمایل به زراعت چوب داشته باشند، ما می‎توانیم آن‎‌ها را برای اخذ تسهیلات معرفی کرده و نهال رایگان و اصلاح شده برای آنان فراهم کنیم.

        

ارسال نظر
  • تازه‌ها
  • پربازدیدها
پیشنهاد سردبیر

در گفت‌وگوی فراز با ناصر نوبری، آخرین سفیر ایران در شوروی بررسی شد:

برد و باخت ایران در جنگ اوکراین | جمهوری باکو دست‌ساز استالین است

زندگی

هفت‌خوان خرید گوشی‌های اپل در ایران

به دار و دسته آیفون‌دارها خوش آمدید!