برجام، راه تقویت روابط تجاری چین و ایران

بر اساس این گزارش، مبادلات ایران و چین در ماه‌های ژانویه تا مه امسال /پنج ماه نخست سال/ با افت ۱۴ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده است. مبادلات دو کشور در ماه‌های ژانویه تا مه ۲۰۲۰ حدود ۶.۴ میلیارد دلار اعلام شده بود.

این گزارش حاکی است واردات چین از ایران در پنج ماه نخست سال میلادی ۲۰۲۱ به ۲.۵ میلیارد دلار رسیده که این رقم با افت ۷ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده است. چین در ماه‌های ژانویه تا مه ۲۰۲۰ افزون بر ۲.۷ میلیارد دلار کالا از ایران وارد کرده بود. نفت کالای عمده وارداتی چین از ایران است.

صادرات چین به ایران نیز در ماه‌های ژانویه تا مه ۲۰۲۱ کاهش ۱۹ درصدی داشته و به سه میلیارد دلار رسیده است. چین در مدت مشابه سال قبل ۳.۷ میلیارد دلار کالا به ایران صادر کرده بود، تراز تجاری ایران و چین در این دوره حدود ۵۰۰ میلیون دلار به نفع چین بوده است.

تحریم ها همواره یکی از موانع توسعه و تقویت روابط اقتصادی و تجاری چین و ایران بوده اند. چینی ها پیش از تحریم یکی از عمده ترین وارد کنندگان نفت و انرژی از ایران بودند اما به دلیل تحریم های آمریکا، شرکت ها و پالایشگاه های این کشور تمایل خود برای واردات نفت از ایران را کاهش دادند.

چین به دلیل تحریم های آمریکا مجبور بوده است در بیش از سه سال گذشته رابطه تجاری خود با ایران را کاهش دهد با این حال پکن در مواجهه با تحریم های واشنگتن همیشه از این اقدام اعلام برائت کرده و آن را ظالمانه معرفی کرده و در نشست های رسمی «اعمال فشار حداکثری» ترامپ علیه ایران را محکوم کرده است.

واشنگتن به تصمیم خود احترام بگذارد

در فصل جدید مذاکرات برجام نیز چین به عنوان یکی از کشورهای عضو این قرارداد بین المللی، خواستار بازگشت آمریکا به برجام بوده است. در تازه ترین موضع گیری این کشور علیه تحریم های آمریکا، وزیر خارجه چین، خروج یک جانبه آمریکا از برجام و فشار حداکثری آن کشور علیه تهران را ریشه اصلی بحران هسته ای ایران عنوان کرد و از واشنگتن خواست به برجام برگردد و به تصمیم سال ۲۰۱۵ خود احترام بگذارد.

وانگ یی که روز شنبه هفته جاری در مجمع جهانی صلح در دانشگاه شینخوا پکن سخت می گفت افزود: «به قول معروف، کسی که کمان را بسته باید آن را باز کند». او افزود که ایالات متحده باید هرچه سریعتر به برجام بازگردد و در این مورد اشتباه خود را اصلاح کند.

تاکید چین بر بازگشت بدون پیش شرط آمریکا به برجام

سه روز پیش از اظهرات وانگ یی، «گنگ شوانگ» معاون نماینده دائمی چین در سازمان ملل هم در اظهاراتی مشابه به آمریکا تاکید کرد که به برجام بازگردد، این دیپلمات ارشد چینی ضمن سخنرانی خود در شورای امنیت در زمینه منع گسترش تسلیحات هسته ای در رابطه با اجرای قطعنامه ۲۲۳۱، با تاکید بر اینکه لازم است آمریکا در بازگشت به برجام بدون هیچ گونه پیش شرطی پیش قدم شود، گفت که ایران نیز باید متعاقبا به اجرای کامل برجام بازگردد چرا که این روش درست برای احیای توافق هسته ای و تحقق تنش زدایی از اوضاع منطقه محسوب می شود.

گنگ ضمن اینکه برجام را یک دستاورد دیپلماتیک حاصل شده در پی سختکوشی تمامی طرفین درگیر در مشاوره و مذاکرات مربوط به برنامه هسته ای ایران توصیف کرد، گفت که این توافق، نماد اعمال موفقیت آمیز چند جانبه گرایی است.

معاون نماینده دائمی چین در سازمان ملل افزود: برجام یک محافظ اساسی برای اجرای نظام منع گسترش تسلیحات هسته ای بین المللی و همچنین صلح و ثبات در خاورمیانه است. آمریکا با نادیده گرفتن مخالفت جامعه جهانی، سرسختانه اقدام به خروج یکجانبه از این توافق کرد و به اعمال فشار حداکثری خود علیه ایران ادامه داده است که این، ریشه معضل کنونی مربوط به توافق هسته ای ایران محسوب می شود.

جدا از مسائل سیاسی و همراهی چین با ایران در زمینه برجام، یکی از دلایل اصرار چین بر بازگشت آمریکا به برجام و لغو تحریم ها، بازگشت روابط اقتصادی دو کشور به صورت عادی است تا چین بتواند نفت بیشتری از ایران وارد و ایران هم بتواند کالا و مواد مورد نیاز خود را بدون فشار آمریکا از چین وارد کند.

چند ماه پیش وب سایت "بلومبرگ" از افزایش واردات نفت چین از ایران خبر داده بود. این رسانه نوشته بود میزان صادرات نفت ایران به چین در ماه مارس به حدود یک میلیون بشکه در روز رسیده است. به دنبال این گزارش روزنامه "فایننشال تایمز" هم از قول یک مقام رسمی آمریکایی نوشت که دولت بایدن در ارتباط با افزایش واردات نفت از ایران به پکن هشدار داده و اعلام کرده است که آمریکا به خرید نفت از ایران "چراغ سبز" نشان نمی‌دهد و در صورت ادامه این کار احتمال ادامه تحریم‌های دوره ترامپ علیه چین وجود دارد.

مجیدرضا حریری، رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین ابتدای تیرماه سال جاری گفته بود پیش‌بینی می‌شود در صورت لغو تحریم‌ها میزان مبادلات دو کشور نسبت به سال ۲۰۲۰ که حجم مبالادات دو جانبه ۱۶ میلیارد دلار بود، جهش دو برابری داشته باشد موضوعی که بیانگر اهمیت رفع تحریم ها و توافق مجدد برجام است