فناوری و مراقبتهای بهداشتی رابطه پرتنشی دارند. در سوم ژانویه، الیزابت هولمز، بنیانگذار ترانوس، استارتآپی که زمانی نماد وعدههایی بود که در مورد ترکیب پویایی سیلیکونولی با یک بازار ضعیف مراقبتهای بهداشتی داده میشد، به دلیل دروغی که در مورد تواناییهای فناوری آزمایش خون شرکتش به سرمایهگذاران گفته بود، محکوم شد. اما با نگاهی فراتر از ترانوس، که با جنبشی داخلی در سال ۲۰۱۵ آغاز شد، داستان سالمتری هم به چشم میآید. این هفته جمعی از کارآفرینان و سرمایهگذاران به صورت مجازی در مراسم سالانه مراقبتهای بهداشتی جیپی مورگان چیس گرد هم میآیند. مکالمات جلسه یحتمل در مورد هوش مصنوعی خواهند بود و تشخیص دیجیتال و سلامت از راه دور و نیز سرازیر شدن موج جدیدی از سرمایه در گستره صنعت.
سیستمهای بهداشتی سخت و پرهزینه، که اغلب تحت سلطه دلالانی رانتجو هستند، متأثر از شرکتهاییاند که بیماران را مستقیماً هدف قرار داده و باهاشان ملاقات میکنند (فرایندی که البته به طور روزافزونی در حال آنلاین شدن است) و به آنها اختیار و کنترل بیشتری بر نحوه دستیابی به مراقبتهای بهداشتیشان میدهند. پیشرفتهای علمی در حیطههایی نظیر شناسایی توالی ژنها و هوش مصنوعی (AI) حالات جدیدی از مراقبت را ممکن میسازند. حالا داروخانههای الکترونیکی، کار نسخهها را راه میاندازند؛ دستگاههای دقیق، سلامتی آنهایی را که ازین دستگاهها استفاده میکنند، پایش میکنند؛ پلتفرمهای پزشکی از راه دور ارتباط میان بیمار و پزشک را برقرار ساخته و با آزمایشات خانگی امکان تشخیص بیماریها فراهم میآید.
دستاورد، چیز غولپیکری است. مراقبتهای بهداشتی ۱۸ درصد از تولید ناخالص امریکا را مصرف میکنند که چیزیست معادل ۳.۶ تریلیون دلار در سال. مقدار این سهام در سایر کشورهای ثروتمند کمتر است؛ حدوداً ۱۰ درصد... اما مقدارش با بالارفتن سن افزایش پیدا میکند. همهگیری باعث شد مردم با خدمات آنلاین و مراقبتهای دیجیتالی احساس راحتی بیشتری داشته باشند. سرمایهگذاران ریسکپذیر بخشی را که آمادگی ایجاد اختلال دارد، شناسایی میکنند. CB Insights، که از ارائهدهندگانِ داده است، تخمین میزند که سرمایهگذاری در استارتآپهای سلامت دیجیتال در سال ۲۰۲۱ تقریباً دو برابر شده و به ۵۷ میلیارد دلار رسیده است (نمودار ۱ را ببینید). استارتآپهای مراقبتهای بهداشتی ثبتنشده با ارزش ۱ میلیارد دلار یا بیشتر حالا به شمار ۹۰ میرسند؛ یعنی چهار برابر رقم پنج سال پیش (نمودار ۲ را ببینید). چنین «یونیکورنهایی» در حال رقابت با شرکتهای مراقبتهای بهداشتی و غولهای فناوریاند؛ هدفشان نیز بهبود افراد و در وهله اول، جلوگیری از بیمار شدن آنهاست. در این فرایند، آنها بیماران را به مصرفکننده تبدیل میکنند.
مراقبت از سلامت مصرفکننده، مدتهاست که با الفاظی چون مسکنهای بدون نسخه و شربت سرفه و کرمهای صورت و باند و چسبزخم تعریف میشود... محصولاتی که توسط داروسازان بزرگ عرضه میشوند. با توجه به اینکه بخشهای مصرفی غیرخلاقانه آنها حالا به مشکل خوردهاند، جانسوناندجانسون (باارزشترین شرکت داروسازی امریکا و البته جهان) و گلاسکو اسمیت کلاین (رقیب غولپیکر بریتانیایی)، آنها را به خودشان وامیگذارند. امید میرود که بدون دریافت کمکهای یارانهای از بازوهای دارویی پردرآمدتر حالا کسبوکارهای مصرفکننده رشد کرده و ابتکار بیشتری به خرج دهند. برخی متصدیان ریسکی حالا در حال تست دیجیتالیکردن و مصرفیسازی هستند. توا (Teva) که یک شرکت داروسازی اسرائیلی است و قدمتش به ۱۹۰۱ برمیگردد، یک دستگاه تنفس دیجیتال مجهز به حسگرهای متصل به اپلیکیشن را ارتقاء داده که به کاربران اطلاع میدهد که آیا درست استفادهاش میکنند یا خیر.
رها شدهها
«فناوریهای بزرگ» گروه دوم شرکتهایی هستند که جاهطلبیهای جدیدی در بحث سلامت مصرفکننده دارند. پس از دورانی از تلاشهای ناموفق جهت ورود به کسبوکارهای سلامت (مثل پلتفرمهای کوتاهمدت گوگل برای دادههای سلامت شخصی که در سال ۲۰۱۱ کنار گذاشته شدند) غولهای فناوری بالاخره جایگاهشان را پیدا کردند. مطابق گزارش CB Insights: آلفابت، آمازون، اپل، متا (شرکت مادر جدید فیسبوک) و مایکروسافت سال پیش مجموعاً حدود ۳.۶ میلیارد دلار در معاملات مرتبط با سلامت سرمایهگذاری انجام دادند. آنها به طور ویژه در دو حوزه فعال هستند: دستگاهها و دادهها.
دلویته (Deloitte)، که یک شرکت مشاوره است، تخمین میزند که در سال ۲۰۲۲، شمار ۳۲۰ میلیون دستگاه پوشیدنی پزشکی مصرفی به سراسر جهان ارسال خواهد شد (نمودار ۳). آمازون در سال ۲۰۲۰ از گروه ۱۰۰ دلاری هالو (Halo) خود رونمایی کرد. سال پیش نیز گوگل، Fitbit را که ردیابیست برای ساخت تناسب اندامِ جذابتر، به قیمت ۲.۱ میلیارد دلار خریدار کرد. در حال حاضر، آخرین ساعت اپل یک عملکرد الکترودیوگرام (ECG) ارائه میدهد و سازنده آیفون نیز قصد دارد حسگرهای اکسیژن خون و دماسنج را برای کمک به زنان در ردیابی تخمکگذاری به کار بگیرد. جدیدترین ساعت هوشمند سامسونگ هم رقیب کره جنوبی اپل، ECG ورزشی و مانیتور فشار خون است.
غولهای فناوری نیز به کار تزریق خدمات مرتبط با سلامت به دادههای ارائهشده مبتنی بر کلاودشان هستند. برای این منظور سال پیش مایکروسافت، ۲۰ میلیارد دلار را به نوآنس (Nuance)، که یک شرکت هوش مصنوعیست، پرداخت کرد. بازوی کلاود ای-امپوریوم (e-emporium) هم پیشنهادات مراقبتهای بهداشتی را راهاندازی کرده است. اوراکل که یک شرکت نرمافزاری تجاری است، به طور فزایندهای بر فضای کلاود مبتنی است و در حال نهایی کردن خرید کرنر (Cerner) (یک گروه سلامت فناوری اطلاعات) به ارزش ۲۸ میلیارد دلار است.
پس از آن نوپایان و نوکیسهگانی قرار دارند که محصولات و خدماتی با درجات پیچیدگی مختلف ارائه میدهند. برخیشان داروخانههای ساده آنلاین هستند. تروپیل (Truepill)، که یک شرکت امریکایی ششساله است و حالا ارزشی معادل ۱.۶ میلیارد دلار دارد، روزانه کار ۲۰ هزار نسخه را انجام داده و کارهای تدارکاتی آخرین مرحله را در طیف وسیعی از برندهای سلامت که با مصرفکنندگان طرفاند، اجرایی میکند. یکی از آنها هیمزاندهرز هلت (Hims & Hers Health) یک داروخانه الکترونیکی بزرگ امریکاییست که یک سال پیش با ادغامش با یک شرکت خرید، حالت عمومی به خود گرفت. دیگری نرکس (Nurx) است که اقدامات پیشگیرانه پیش از مواجهه با ایدز را در افرادی که در خطر بالای ابتلا به این بیماری هستند، به انجام میرساند. فارمایزی (PharmEasy)، که یک داروخانه آنلاین هندی است، سال گذشته ۵۰۰ میلیون دلار سرمایه جذب کرد.
شرکتهای پزشکیِ از راه دور، که طیف وسیعتری از خدمات بهداشتی را ارائه میکنند، پیشرفت داشتهاند؛ دلیلش نیز کووید۱۹ بود که ظرفیت کلینیکها را تحت فشار قرار داده و بیماران به دلیل وحشت از عفونت از ویزیت حضوری اجتناب میکنند. WeDoctor چین، اپراتور خصوصی آنچه «بیمارستانهای خصوصی» مینامند، آخرین بار حدوداً ۷ میلیارد دلار ارزش داشت. تلادوک، از شرکتهای امریکایی فهرستشده با ارزش بازار ۱۳ میلیارد دلار، درآمدی معادل ۵۲۰ میلیون دلار در سهماهه سوم سال ۲۰۲۱ گزارش کرده است که نسبت به سال قبلش افزایش ۸۰ درصدی داشته.
بعدی، حوزهی پیچیده دیگری است که رشد تندی را تجربه میکند: تشخیص در خانه. رسوایی ترانوس نام بدی به تشخیص مصرفکننده داد. اکنون فناوری بهتر و واقعگرایی بیشتر در مورد آنچه که میتواند به دست آورد، در حال بازسازی این رشته است... درست همانطور که بیماری همهگیر مردم را به ایده آزمایش خانگی عادت داده است.
این شامل دستگاههایی برای تجزیه و تجلیل همه چیز از قند خون گرفته تا نمونههای مدفوع (ادرار) است. لولز هلت (Levels Health)، یک استارتآپ امریکایی دو ساله، کارش فروش مستقیم مانیتورهای گلوکز پیوسته همگامسازی شده با اپلیکیشن به مصرفکنندههاست؛ آن هم پس از اتصال یکپارچه آنها از طریق اینترنت با پزشکان تجویزکننده. جاش کلمنته، که مؤسس آن است این ایده را از آنجا الهام گرفت که ناچار شد از یکی از دوستانش بخواهد که مانیتوری را برایش از استرالیا قاچاق کند تا حدسش (مبنی بر اینکه او نیز مانند یکسوم امریکاییان یک مستعد دیابت _پیشدیابتی است) تأیید شود... چون این دستگاهها در امریکا تنها در اختیار آنهایی قرار میگرفت که دیابتشان از کنترل خارج بود. لیست انتظار این استارتآپ حالا به ۱۴۵ هزار نفر رسیده است. دیگبی هلت (Digbi Health) شرکت امریکایی دیگریست که از محتویات مدفوع افراد برای تحلیل میکروبیوم روده مشتریان، با هدف سلامت دستگاه گوارش استفاده میکند. اسکین پلاس می (Skin+Me) که شرکتی بریتانیایی است، از سلفیهایی استفاده میکند که با ارائه مراقبتهای پوستی درجه یک، افراد را از مراجعه به متخصصین پوست بازدارد. تریوا (Thriva) نیز که شرکت بریتانیایی دیگری است خونی را که از نیش زدن به انگشت افراد ازشان میگیرد را برای تجزیه و تحلیل شرایطی مثل کلسترول بالا یا کمخونیشان استفاده میکند.
پزشکان تابع تقاضا
دلیل بزرگی که باعث شده اختلال مراقبتهای بهداشتی توسط فناوریهای مصرفکننده، زمان زیادی طول بکشد این بوده است که بزرگترین بخش تنظیمکننده، خودش را در اختیار ذهنیت «تند بروید و بشکنید» قرار نداده است. اما نمایش سالهای اخیر نشان داده که اختلال حتی در صنایعی که بسیار وابسته به قانون هستند نیز امکانپذیر است. همیش گریِرسون، از مشاهده تغییرات دیجیتالی در شغل قدیمیای که در بخش پرداخت داشت، برای تأسیس تریوا الهام گرفت. کلمنته از لولز هلت (Levels Health)، با خدمتی که از طریق اسپیس ایکس در اختیار فضانوردان قرار داد، کسبوکار فضاپیما را تا زمانی که تحت سلطه دولت بود، بسیار ارزشمند کرد.
یکی از استراتژیها این است که برای فرار از بررسیهای دقیق، خود را در جایگاه فروش محصولات «سلامت عمومی» قرار دهید و تنها به هدف مشاوره یا متقاعدکردن سرمایهگذاران بالقوه که محصولاتشان را علم پشتیبانی میکند، با متخصصان پزشکی مشورت کنید. به عنوان مثال تریوا (Thriva) میگوید که آزمایشات خونش «نگرش و بینش(قاعدتاً نسبت به سلامتی فرد)»ی بیش از تشخیصهای رسمی ارائه میدهند.
شرکتهای دیگر، خصوصاً آنهاییشان که فناوریهای بالاتری دارند، محتاطانه پیش میروند. مالی مونتالوو، که بر فروش «Digihaler» در توا نظارت دارد، مصرانه میگوید که این محصول یک محصول مصرفی نیست. او قاطعانه اعلام کرده: «این هنوز یک داروست و باید داروی مناسبی برای بیمار انتخاب شود.» اپل به دنبال مجوز از سازمان غذا و داروی امریکا (FDA) برای عملکرد ECG ساعت جدیدش است.
تنظیمکنندگان به نوبه خود سعی دارند سریعتر حرکت کنند. رئیس منتخب تازه FDA، و مشاور سابق Google Health، سرمایهگذار سلامت غول فناوری است. این صنعت امید دارد که در نهایت آژانس استانداردهایی را که مدتهاست به تعویق افتادهاند، برای سلامت دیجیتال اتخاذ کند. استرالیا، ژاپن، سنگاپور و اتحادیه اروپا راهبردهای سلامت دیجیتال را به منظور ایجاد استانداردهای مشابه برای تعیین کیفیت و ایمنی و ارزش بالینی دستگاههای بهداشتی جدید تعیین کردهاند. حالا کشورهای بیشتری در حال اتخاذ قوانین حفاظت از دادهها هستند و به همین دلیل باید برای کارآفرینان، سرمایهگذاران و مصرفکنندگان روشنتر کند که چه دادههایی را میتوان با چه کسانی و چگونه به اشتراک گذاشت.
رونق در بخش سلامت مصرفکننده حالا با مشکلاتی مواجه شده است. سرمایهگذارانی که سهام داروفروشیهای آنلاین و بیمارستانهای دیجیتال را با گرم شدن بازار کووید۱۹ افزایش میدادند، حالا با کاهش تهدید کرونا دچار سردرگمی شدهاند. ارزش بازار تلادوک (Teladoc)، که تا ۳۰ میلیارد دلار در اوایل ۲۰۲۱ نیز پیش رفته بود، دوباره به ارزشی برگشت که ابتدای سال ۲۰۲۰ داشت؛ علاوه بر این، ممکن است با راهاندازی آمازون در اواخر سال ۲۰۲۰ نیز کسبوکارش دچار آسیب مضاعف شده باشد. شرکتهای سلامت دیجیتال چین درگیر سرکوب گستردهتر فناوری حزب کمونیست شدهاند. ویداکتر WeDoctor)) طرحهای عرضه عمومی پرفروش اولیه در هنگکنگ را کنار گذاشته است. حماسه ترانوس حالا داستانی محتاطانه ارائه داده است از اینکه زیستشناسی چطور با رشتههای کامپیوتری مورد مقایسه قرار میگیرد.
برخی محصولات ظاهراً غیرقابل استفاده هستند و تنظیمکنندهها هنوز هم ممکن است در اختلالات، اختلال ایجاد کنند. با این حال همانطور که اسکات ملویل، از انجمن محصولات مراقبتهای بهداشتی مصرفکننده (نهادی تجاری) میگوید: «دیگر هیچ بازگشتی به سیستم پدرسالارانه قدیمی که در آن شما منحصراً متکی به یک متخصص پزشکی و مراقبتهای بهداشتی او باشید، وجود نخواهد داشت.» شرکتهای کارآفرین قصدشان این است به افراد کمک کنند سریعتر بهبود یابند و البته در وهله اول هدفشان جلوگیری از بیمارشدن افراد است. و این برای مجتمع بیمارستانی صنعتی که هدفش سودبردن از بیماران است، یک هشدار منفی است... البته برای سایرین خبر خوبی تلقی میشود.
#روزنامه اینترنتی فراز #سایت فراز
در گفتوگوی فراز با ناصر نوبری، آخرین سفیر ایران در شوروی بررسی شد:
هفتخوان خرید گوشیهای اپل در ایران