رای باطله، پدیده انتخابات ریاست جمهوری

آرای باطله همواره در انتخابات مختلف ایران وجود داشته اما در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری به شکل غیرقابل انتظاری بالا رفت به گونه‌ای که رتبه دوم آرای ریخته شده به صندوق را به خود اختصاص داد. 

به گزارش خبرنگار فراز، در انتخابات سیزدهمین دوره ریاست جمهوری که «ابراهیم رییسی» به‌عنوان منتخب توانست مجوز ورود به پاستوررا به دست آورد تعداد قابل توجه و خیره کننده‌ای آرای باطل توسط دست‌اندرکاران انتخابات شمارش شد که اگر این رای در سبد هر یک از نامزدها ریخته می‌شد می‌توانست سرنوشت انتخابات را تغییر دهد در این دوره از انتخابات که ۴۸.۸ از واجدین شرایط در آن شرکت کردند:

-    ابراهیم رییسی ۱۷.۹۲۶.۳۴۵ رای ۶۱.۹۵ درصد

-    محسن رضایی با ۳.۴۱۲.۷۱۲ رای ۱۱.۷۹  درصد

-    عبدالناصر همتی با ۲.۴۲۷.۲۰۱ رای ۸.۳۸ درصد

-    امیرحسین قاضی‌زاده با ۹۹۹.۷۱۸ رای ۳.۴۵ درصد

-     آرای باطله            ۳.۷۲۶.۸۷۰  رای    ۱۲.۸۸ درصد

با توجه به آرای اعلام شده می‌توانیم بگوییم حدود ۱۳ درصد از شرکت کنندگان در انتخابات تصمیم گرفتند به این افراد رای ندهند و با دادن رای باطل بگویند که این نامزدها نظرشان را جلب نکرده‌اند.

برخی عکس‌هایی که شهروندان از برگه‌های رای خود در فضای مجازی منتشر کرده‌اند نشان‌گر وجود نوعی اعتراض سیاسی در پدیده رای باطله این دوره است. دیده شدن نام‌هایی مانند «محمد خاتمی» بر برگه‌های رای شاهد این مدعاست. برخی شهروندان نیز قریحه طنز و البته اعتراض خود را با نوشتن نام‌هایی مانند «داریوش اقبالی»  «گوگوش» و «عباس بوعزار» ،... در برگه‌های رای نشان دادند. در نهایت این برگه‌ها باعث شد رای باطله  در مجموع پس از ابراهیم رییسی بیشترین رای را به خود اختصاص بدهد و از رای سه نامزد دیگر بیشتر شود.

در این گزارش قصد داریم نگاهی به آرای انتخابات ریاست جمهوری گذشته بیندازیم که در آن آرای باطل یا همان آرای غیر معتبر توانسته‌اند در برخی دوره‌ها نقش مختص به خودشان را بازی کنند.

متاسفانه تنها تعداد آرای باطل از انتخابات سال ۷۶ به این سو در دسترس قرار دارد و در ادامه تنها به وضعیت آرای ۲۶ سال پیش خواهیم پرداخت.

دوم خرداد ۷۶

در سال ۷۶ انتخابات ریاست جمهوری با شوک عجیبی برگزار شد. در حالی که همه فکر می‌کردند که «اکبر ناطق نوری» به‌عنوان هفتمین رییس جمهور شناخته خواهد شد ولی «محمد خاتمی» با ۲۰ میلیون رای شگفتی‌ساز انتخابات شد.

-     سید محمد خاتمی ۲۰٫۰۷۸٫۱۷۸ رأی (۶۹٫۰۹٪)

-     علی‌اکبر ناطق نوری ۷٫۲۴۲٫۸۵۹ رأی (۲۴٫۸۶٪)

-     رضا زواره‌ای ۷۷۱٫۴۶۰ رأی   (۲٫۶۵٪)

-     محمد محمدی ری‌شهری ۷۴۴٫۲۰۵ رأی (۲٫۵۵٪)

-     تعداد آرای باطل نیز ۲۴۰٫۹۶۶ رأی (کمتر از یک درصد)

در این انتخابات مجموعا ۲۹٬۱۴۵٬۷۵۴ رای شمارش شد که با این حساب ۷۹٫۹۲٪ از واجدین شرایط در آن شرکت کردند.

۱۸ خرداد ۸۰

در حالی که هشتمین دوره انتخابات ریاست جمهوری نسبت به دوره گذشته با کاهش ۱۳.۱۵ درصدی مشارکت روبه‌رو بود و ۱۰ نفر هم در این انتخابات باهم رقابت می‌کردنند ولی باز هم محمد خاتمی با شکستن رکورد پیشین خود توانست بیش از ۲۱ میلیون رای را به خود اختصاص دهد و رقیب اصلی او در این رقابت‌ها که «احمد توکلی» محسوب می‌شد تنها توانست نزدیک به ۵ میلیون رای کسب کند.

۲۸٬۱۵۵٬۹۶۹ نفر در این انتخابات شرکت کردند که ۶۶٫۷۷٪ از واجدین شرایط بود.

نکته جالب این انتخابات تعداد آرای باطل بود که طبق آمار وزارت کشور وقت، تعداد آرای غیر معتبر بیش از آرایی بود که هفت نامزد دیگر توانستند کسب کنند. آرای باطل توانست بالاتر از مدعیان در رتبه چهارم بایستد تا نشان دهند که شهروندان نظری به برخی کاندیدها نداشتند و ترجیح دادند در قالب رای باطل‌ها جای بگیرند. در این انتخابات ۱.۶۵ درصد که حدود ۴۲۰ هزار رای می‌شود به‌عنوان رای باطل به صندوق رای ریخته شد.

-     سید محمد خاتمی   ۲۱٬۶۵۹٬۰۵۳      ۷۷ درصد

-     احمد توکلی          ۴٬۳۹۳٬۵۴۴  ۱۵٫۶ درصد

-     علی شمخانی        ۷۳۷٬۹۶۲     ۲٫۶۲ درصد

-     عبدالله جاسبی        ۲۶۰٬۰۸۲     ۰٫۹۲ درصد

-     محمود کاشانی      ۲۳۵٬۳۶۳     ۰٫۸۴ درصد

-     حسن غفوری فرد  ۱۲۹٬۲۲۲     ۰٫۴۶ درصد

-     منصور رضوی    ۱۱۴٬۳۲۷     ۰٫۴۱ درصد

-     شهاب الدین صدر  ۵۹٬۶۴۶        ۰٫۲۰ درصد

-     علی فلاحیان         ۵۵٬۱۷۶        ۰٫۲۰ درصد

-     مصطفی هاشمی‌طبا۲۸٬۰۹۰       ۰٫۱۰ درصد

۳ تیر ۸۴

نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری به‌دلیل به اکثریت نرسیدن آرا در ۲ مرحله برگزار شد که یکی از دلیل این موضوع شرکت افراد شاخص در انتخابات بود که باعث شد جناح اصلاحات که هشت سال قدرت اجرایی کشور را در دست داشتند نتوانند بر روی یک کاندیدا مشخص به اجماع برسند.

در دوره اول این انتخابات ۲۹٬۴۰۰٬۸۵۷ نفر از واجدین شرایط شرکت کردند که این تعداد نشان دهنده مشارکت ۶۲٫۸۴٪ بود. در این دور از انتخابات آرای باطل توانست به یک رکورد تازه‌ای برسد و در پایان رای‌گیری اعلام شد که ۱٬۲۲۴٬۸۸۲ نفر رای باطل به صندوق‌‌ها ریخته‌اند که ۴٫۱۷ درصد از شرکت کنندگان را به خود تخصیص دادند.

در دور دوم این رقابت‌ها که با کنار رفتن افرادی چون مهرعلیزاده، علی لاریجانی، مصطفی معین، محمدباقر قالیباف و مهدی کروبی تنها محمود احمدی‌نژاد و اکبر هاشمی‌رفسنجانی باقی ماندند که در نهایت این شهردار سابق تهران بود که توانست در دور دوم با کسب ۶۱٫۶۹ درصد آرا به‌عنوان نهمین رییس جمهور ایران شناخته بشود. در دور دوم این رقابت باتوجه به افت حدود ۳ درصدی مشارکت مردمی نسبت به دوره اول، ۶۶۳٬۷۷۰ نفر رای باطل به صندوق ریخته‌اند.

-     محمود احمدی‌نژاد ۵٬۷۱۱٬۶۹۶  ۱۹٫۴۳ درصد

-     (دور دوم)     ۱۷٬۲۴۸٬۷۸۲      ۶۱٫۶۹ درصد

-     هاشمی رفسنجانی  ۶٬۲۱۱٬۹۳۷  ۲۱٫۱۳ درصد

-     (دوره دوم)          ۱۰٬۰۴۶٬۷۰۱      ۳۵٫۹۳ درصد

-     مهدی کروبی        ۵٬۰۷۰٬۱۱۴        ۱۷٫۲۴   درصد

-     محمدباقر قالیباف   ۴٬۰۹۵٬۸۲۷         ۱۳٫۹۳ درصد

-     مصطفی معین       ۴٬۰۸۳٬۹۵۱         ۱۳٫۸۹ درصد

-     علی لاریجانی       ۱٬۷۱۳٬۸۱۰       ۵٫۸۳ درصد

-     محسن مهرعلیزاده ۱٬۲۸۸٬۶۴۰       ۴٫۳۸درصد

-     آرای باطل     ۱٬۲۲۴٬۸۸۲               ۴٫۱۷درصد

-     (دور دوم)     ۶۶۳٬۷۷۰            ۲٫۳۸درصد

۲۲ خرداد ۸۸

در یکی از بحث‌برانگیزترین انتخابات تاریخ جمهوری اسلامی ایران مشارکت شهروندان به  ۸۵٪ رسید که ۳۹٬۱۶۵٬۱۹۱ میلیون رای در این دوره شمارش شد. در دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری که تنها با 4 نامزد برگزار شد آرای باطل شده به ۴۰۹٬۳۸۹ رسید که همانند دوره هشتم انتخابات که آرای باطل بیش از رای هفت نفر از نامزدها بود در این دوره هم بالاتر از مهدی کروبی در جدول شمارش آرا قرار گرفت. در این دوره مهدی کروبی که به‌عنوان یکی از گزینه‌های اصلاح‌طلبان در انتخابات شرکت کرده بود تنها توانست ۰٫۸۵ درصد آرا را به خود اختصاص دهد که باتوجه به ۱٫۰۵ درصد آرای باطل در انتهای جدول قرار گرفت که این موضوع واکنش‌های بسیاری را به‌همراه داشت.

طبق اعلام وزارت کشور وقت در انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ محمود احمدی‎‌نژاد با کسب ۶۲٫۶۳ توانست به‌عنوان دهمین رییس جمهور ایران معرفی شود و پس از او مهندس موسوی با کسب ۳۳٫۷۵ در جایگاه بعدی ایستاد.

-     محمود احمدی‌نژاد ۲۴٬۵۲۷٬۵۱۶      ۶۲٫۶۳ درصد

-     میرحسین موسوی  ۱۳٬۲۱۶٬۴۱۱      ۳۳٫۷۵ درصد

-     محسن رضایی      ۶۷۸٬۲۴۰     ۱٫۷۳ درصد

-     مهدی کروبی       ۳۳۳٬۶۳۵     ۰٫۸۵ درصد

-      آرای باطل        ۴۰۹٬۳۸۹     ۱٫۰۵ درصد

۲۴ خرداد ۱۳۹۲

در انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲ آرای باطل توانست رکورد جدیدی به دست بیاورد به ۱٬۲۴۵٬۴۰۹  رای برسد که ۲٫۴۶ درصد آرا را به خود اختصاص داد. در حالی که بعد از انتقادهای فراوان به رییس دولت نهم و دهم شهروندان به پای صندوق رای آمده بودند با   ۳۶٬۸۲۱٬۵۳۸ رای مشارکت ۷۲٫۹۴ درصدی را رقم زدند.

در این رقابت انتخاباتی شش نفر از سران کشور حضور داشتند که در نهایت حسن روحانی، کاندید حزب اعتدال و توسعه که از حمایت اصلا‌ح‌طلبان هم برخوردار بود به‌عنوان یازدهمین رییس جمهور ایران معرفی شد.

در این دوره از انتخابات هم تعداد آرای باطل توانست بالاتر از محمد غرضی که تنها ۴۴۶٬۰۱۵ رای آورده بود قرار بگیرد.

-     حسن روحانی ۱۸٬۶۱۳٬۳۲۹      ۵۰٫۷۱ درصد

-     محمدباقر قالیباف   ۶٬۰۷۷٬۲۹۲  ۱۶٫۵۵ درصد

-     سعید جلیلی          ۴٬۱۶۸٬۹۴۶  ۱۱٫۳۵ درصد

-     محسن رضایی      ۳٬۸۸۴٬۴۱۲  ۱۰٫۵۸ درصد

-     علی‌اکبر ولایتی    ۲٬۲۶۸٬۷۵۳ ۶٫۱۸  درصد

-     سید محمد غرضی    ۴۴۶٬۰۱۵ ۱٫۲۱  درصد

-     رای‌های باطل      ۱٬۲۴۵٬۴۰۹  ۳٫۳۹  درصد

۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۶

در دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری که در سال ۹۶ برگزار شد همانند دوره گذشته تعداد آرای باطل بیش از یک میلیون نفر بود که به‌نظر می‌رسد در این 2 دوره از انتخابات بیشترین رای باطل شمارش شده است.

در این دوره از انتخابات ۱٬۲۰۰٬۹۳۱ نفر رای باطل به صندوق‌ها ریختند که توانست ۲٫۹۰ درصد آرا را به خود اختصاص بدهند.

در این دوره از رقابت‌ها که چهار کاندید با هم رقابت می‌کردند ۸۰ درصد از واجدین شرایط در آن شرکت کردند که طبق آمار وزارت کشور ۴۱٬۳۶۶٬۰۸۵ رای شمرده شده است. در دوره دوازدهم که ۲ جریان اصلی در آن رقابت می‌کردند حسن روحانی توانست با کسب ۲۳٬۶۳۶٬۶۵۲ برای بار دوم ساکن پاستور بشود.

-     حسن روحانی ۲۳٬۶۳۶٬۶۵۲      ۵۷٫۱۴ درصد

-     ابراهیم رئیسی ۱۵٬۸۳۵٬۷۹۴     ۳۸٫۲۸ درصد

-     مصطفی میرسلیم ۴۷۸٬۲۶۷       ۱٫۱۶ درصد

-     مصطفی هاشمی‌طبا ۲۱۴٬۴۴۱   ۰٫۵۲ درصد

-     رأی‌های باطل      ۱٬۲۰۰٬۹۳۱  ۲٫۹۰ درصد